Στις 26 Σεπτέμβρη 2016 κόπηκαν 4 φοίνικες, που κοσμούσαν τον προαύλιο αλλά και τον εξωτερικό χώρο του Δημοτικού Σχολείου Παραλίου Άστρους. Ο λόγος; Το κόκκινο σκαθάρι!

(Photos: astrosnews.gr)

Στις 5 Οκτώβρη οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της γειτονικής μας Σπάρτης είδαν να "κουρεύονται" οι 60 ετών φοίνικες της κεντρικής οδού της Σπάρτης, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου), καθώς διεγνώσθη, πως και αυτοί νοσούν από το κόκκινο σκαθάρι...

(Photos: apela.gr)

(Photo από αναγνώστη του arcadia938.gr)

Το θέαμα είναι δυστυχώς παραπλήσιο σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και δεν είναι καινούριο. Τέτοιες εικόνες πρωτοέκαναν την εμφάνισή τους λίγο μετά το 2004, έτος κατά το οποίο -και εν όψει της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα- άρχισαν οι μαζικές εισαγωγές και φυτεύσεις έτοιμων και μεγάλων φοινίκων.

Το "ερυθροσκάθαρο", όπως είναι γνωστό, εισχωρεί στον κορμό του δέντρου και το καταστρέφει αφού πολλαπλασιάζεται με ταχύτητα. Το πρώτο δείγμα για να καταλάβει κανείς, αν το επιβλητικό δέντρο έχει νοσήσει, είναι η κυρτότητα των φύλλων του, που τελικά καταλήγουν σαν ομπρέλα. Όταν αρρωστήσει ο φοίνικας, πρέπει να κοπεί, να καεί ή να θαφτεί σε μεγάλο βάθος, ώστε να μην υπάρχει πιθανότητα να επιβιώσει το σκαθάρι.

Από πού μας ήρθε όμως αυτό το ζιζάνιο; 

Δεν υπήρχε στη χώρα μας. Είναι έντομο των τροπικών χωρών της ΝΑ Ασίας με πρώτη επίσημη καταγραφή το 1891. Από τότε, ως το 1992 που καταγράφηκε στην Αίγυπτο, έκανε πολλές στάσεις και ταξίδια.

"Στην Ελλάδα το έντομο Rhynchophorus ferrugineus (κόκκινος ρυγχωτός κάνθαρος των φοινικοειδών) βρέθηκε για πρώτη φορά στη Χερσόνησο του Ηρακλείου, τον Νοέμβριο του 2005 από δείγματα που προσκομίστηκαν στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο", εξηγεί ο ερευνητής του Ινστιτούτου και πρόεδρος της Εντομολογικής Εταιρείας Ελλάδος, Δημήτρης Κοντοδήμας. "Το έντομο αυτό αποτελεί τον σημαντικότερο εχθρό των καλλιεργειών χουρμαδιάς στην Ασία και τη βόρεια Αφρική, αλλά και των καλλωπιστικών φοινικοειδών σε όλες τις μεσογειακές χώρες", συμπληρώνει. (ΠΗΓΗ: zarpanews.gr)

Τι είναι το κόκκινο σκαθάρι: Είναι ένα εντυπωσιακό, κόκκινο σκαθάρι, που μπορεί να φτάσει τα 5 εκατοστά μήκος (συνήθως αυτό στην Ελλάδα είναι γύρω στα 3cm) και παρασιτεί στο φοίνικα.Έχει εξαιρετικές δυνατότητες πτήσης. Κάθετε στο "στέμμα" το φοίνικα και γεννά τα αυγά του στα πιο τρυφερά και καινούρια φύλλα. Όταν τα αυγά ανοίξουν, οι προνύμφες – σκουλήκια εισέρχονται στο δέντρο και τα κλαδιά και τρέφονται από τους ιστούς του. 

Το μήκος των στοών που ανοίγουν, μπορεί να είναι ως και μερικά μέτρα και η διαδικασία είναι τόσο θορυβώδης που μπορείς να ακούσεις το δέντρο να "τρίζει" από το μάσημα, αν ακουμπήσεις το αυτί σου πάνω του. Κάποια στιγμή οι προνύμφες φτιάχνουν ένα κουκούλι με υλικά από το φοίνικα, μπαίνουν μέσα, μεταμορφώνονται σε σκαθάρι, ανοίγουν το κουκούλι και πετούν προς ανεύρεση συντρόφου για ζευγάρωμα. Στο διάστημα αυτό έχουν προκαλέσει τεράστιες, μη αναστρέψιμες ζημιές στο δέντρο.

Το ενήλικο έντομο προτιμά να γεννήσει σε ένα ήδη προσβεβλημένο δέντρο και κάνει περισσότερα από 200 αυγά… (ΠΗΓΗ: bees.gr)

Το δέντρο αρχικά χάνει τα κλαδιά με τα φύλλα, αφού αυτά μαραίνονται και πέφτουν, κάνοντάς το να μοιάζει περισσότερο με ομπρέλα παρά με φοίνικα και μετά το δέντρο μαραίνεται από ρίζα. Όταν τα φύλλα γείρουν είναι ήδη αργά και το δέντρο θα πεθάνει.

Αυτό σημαίνει, ότι αν δεν παρακολουθείς τον φοίνικα συχνά, όταν θα σου πει μόνος του με την εικόνα του ότι είναι άρρωστος, είναι αργά. Η καταστροφή των δέντρων είναι πλέον αισθητή στους άπειρους φοίνικες στη χώρα μας (30.000 υπολογίζονται τα φοινικόδεντρα της Χαλκιδικής). (ΠΗΓΗ: bees.gr)

Οι προτεινόμενοι τρόποι αντιμετώπισης αυτού του ερυθρόχρωμου εισβολέα είναι αρκετοί, χωρίς όμως να ενδείκνυνται όλοι, καθώς κάποιοι από αυτούς προκαλούν αλυσιδωτές καταστροφές στο οικοσύστημα, αλλά και στον άνθρωπο, αφού χρησιμοποιούνται ισχυρότατα φυτοφάρμακα, που μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα και είναι ύποπτα για ποικίλα προβλήματα της δημόσιας υγείας. 

Η αναλγησία των αρμοδίων είναι, δυστυχώς, για ακόμα μια φορά καταστροφική, με επιπτώσεις στην αισθητική του χώρου, στο οικοσύστημα, στην υγεία των κατοίκων μιας περιοχής και στην οικονομία μας, αφού... τίποτα δεν έχει αγοραστεί με "αέρα" και η όποια αντικατάσταση επίσης δεν επιτυγχάνεται με "αέρα".

Το ερώτημα παραμένει ίδιο και απαράλλαχτο με αυτό, που τίθεται ανά καιρούς σε διάφορα ζητήματα εντός των ελληνικών συνόρων: γιατί δεν μπορούμε να κινηθούμε στο πλαίσιο της πρόληψης και τρέχουμε πάντα για τη θεραπεία -και μάλιστα με αναμφίβολα ή και με ανύπαρκτα αποτελέσματα;

Σίγουρα, όλοι μας θέλουμε να αποφευχθούν εικόνες όπως η παρακάτω, όχι μόνο για λόγους αισθητικής, αλλά -κυρίως- για λόγους ουσίας!