Θησαυρό όχι μόνον για τους πιστούς, αλλά και για όσους ενδιαφέρονται για τις λαϊκές παραδόσεις και τα έθιμα του τόπου μας.

Δείχνουν την πίστη, την αγάπη, την εφευρετικότητα και τον τρόπο σκέψης των καλλιτεχνών, των λογίων, αλλά και των απλών ανθρώπων του χωριού ή της γειτονιάς. Κι έχω σχεδόν ενοχές που το αναρτώ σε «συριζέϊκο» σάιτ, αλλά δεν είμαι συριζαία (αφ΄ενός) αφ΄ετέρου πιστεύω ότι το θέμα ενδιαφέρει και τους άθεους.

Ο τρόπος που ο λαός αγκαλιάζει μια εκκλησία, που ακουμπάει την συχνά τελευταία ελπίδα του, λέει πολλά. Οπως και το ότι συχνά  αναγκαστικά βαφτίζει την εκκλησία με το όνομα του γαϊδουριού που καταπάτησε τη γη, του γαιοκτήμονα, της «ελίτ» της εποχής, επειδή απλά εκεί χτίστηκε η εκκλησία και ο κοσμάκης δεν μπορεί να κάνει αλλιώς μα και επειδή νιωθει πραγματικά δέος για τον ισχυρό -όπως ξέρουν όσοι θυμώνται το περίφημο «γόνος καλής οικογενείας».

Το γεγονός ότι οι περισσότερες εκκλησίες της Παναγίας δεν έχουν επωνυμία γαιοκτήμονα παρά τις πιέσεις, δείχνει ότι ο λαός μας (και μια μερίδα του κλήρου, ας μην τα ισοπεδώνουμε όλα επιτέλους) έδωσαν τις μικρές ή μεγάλες μάχες τους για να μην έχει επώνυμο κάποιου λεφτούχου η εκκλησία τους.

Και έχει μεγάλο ενδιαφέρον λαογραφικά το γεγονός ότι η Παναγία δεν έχει επωνυμίες που να παραπέμπουν στις αρχαίες θεές, υπάρχει μια πολιτισμική επανάσταση κι εδώ -είναι γλυκοφιλούσα, είναι παρηγορήτρα, είναι γοργοϋπήκοη, έχει πολλή αγάπη, και ο λαός την αγαπά επίσης.

Μόνον ένα εικόνισμα έχει την Παναγία να αγκαλιάζει αντί για βρέφος τον σταυρωμένο γιο της: καλλιτέχνες και λαός δεν θέλησαν να αναπαραστήσουν τη μάνα αγκαλιά με το νεκρό βασανισμένο γιο της. Μπορεί να την έχουν απεικονίσει με το Σταυρό και φυσικά με αγκαλιά το νεκρό αγόρι της σε άλλα εικονίσματα, όμως οι περισσότερες εκκλησίες στο όνομά της, την έχουν με το γιο της μωρό, ένα τρυφερό πλάσμα στην αγκαλιά της, το βρέφος,  όταν η μάνα δεν ήξερε τι τους περίμενε και τους δυο…. Και ακόμα και ο άθεος, δεν μπορεί να μην αναλογιστεί την τρυφερότητα του λαού προς την Παναγία, την αγάπη του για τη μάνα, που συνειδητά τη λατρεύει σε αυτή την ευτυχισμένη της στιγμή -ίσως απο τις ελάχιστες στην δύσκολη ζωή της.

Οι επωνυμίες μπορούν να χωριστούν σε κάποιες βασικές κατηγορίες.

Δείτε τη συνέχεια στο presspublica.gr