Σαν Σημερα: Προσωπα

ΓΑΛΑΤΕΙΑ ΣΑΡΑΝΤΗ: Η πρώτη γυναίκα ακαδημαϊκός

Η Γαλάτεια Σαράντη ήταν Ελληνίδα συγγραφέας και η πρώτη γυναίκα που έγινε ακαδημαϊκός στην Ελλάδα. Σαν σήμερα έφυγε απο την ζωή η σπουδαία  μυθιστοριογράφος.



Γεννήθηκε στην Πάτρα στις 8 Νοεμβρίου του 1920. Αποφοίτησε από το Αρσάκειο Λύκειο Πατρών και κατόπιν η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία όμως δεν αποφοίτησε, καθώς αφοσιώθηκε από νωρίς στη συγγραφή.


Πρωτοεμφανίστηκε στη λογοτεχνία το 1945 με το διήγημα "Το κάστρο", το οποίο δημοσιεύτηκε στη Νέα Εστία. Ακολούθησαν νουβέλες, μυθιστορήματα, διηγήματα και βιβλία για παιδιά. Έργα της μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες.


Το έργο της Γαλάτειας Σαράντη είναι κυρίως πεζογραφικό, ασχολήθηκε όμως και με τη λογοτεχνική μετάφραση. Τιμήθηκε με το Βραβείο της Ομάδας των 12, το Κρατικό Βραβείο μυθιστορήματος, το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος, το Βραβείο Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών και το Βραβείο Παιδικού Μυθιστορήματος του Ι.Δ. Κολλάρου.


Συνεργάστηκε με το κρατικό ραδιόφωνο σε λογοτεχνικές εκπομπές, καθώς και με τα περιοδικά Νέα Εστία, Ελληνική Δημιουργία, Ο Αιώνας μας, Εποχές, Ευθύνη, Διαβάζω, Νέα Πορεία κ.ά. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και Γεν. Γραμματέας της Εθνικής Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Ελληνίδων, ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της Πολιτιστικής Ένωσης Ελληνίδων, Γεν. Γραμματέας της Στέγης Γραμμάτων και Καλών Τεχνών, μέλος της Εθνικής Επιτροπής για την UNESCO, μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος Κωστή Παλαμά και του Δ.Σ. της EPT, καθώς και εταίρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας. Επί σειρά ετών διετέλεσε μέλος της Επιτροπής του Υπουργείου Πολιτισμού για τα Κρατικά Βραβεία και εκπροσώπησε την Ελλάδα στην 6η Biennale ποιητών στο Βέλγιο (1963).


Το 1997 έγινε η πρώτη γυναίκα που εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Τακτικό μέλος της Ακαδημίας των Αθηνών στον τομέα της πεζογραφίας στην Β' τάξη των Γραμμάτων και των Τεχνών από το 1997. Τιμήθηκε με το Βραβείο του Ανώτατου Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος το 2005. Υπήρξε μέλος της ΧΕΝ Αθηνών.


Απεβίωσε στις 28 Δεκεμβρίου 2009 σε ηλικία 89 ετών.

 

http://s.enet.gr/resources/2009-12/a2-3-thumb-large.jpg


Έργα

    "Το Κάστρο", διήγημα Νέα Εστία (1945)
    "Το Βιβλίο της χαράς", τρεις αυτοτελείς νουβέλες, Νέα Εστία (1947)
    "Πασχαλιές", μυθιστόρημα, Νέα Εστία (1949)
    "Επιστροφή", μυθιστόρημα, Νέα Εστία (1953)
    "Tο παλιό μας σπίτι", μυθιστόρημα (Β΄ Kρατικό Bραβείο μυθιστορήματος Νέα Εστία (1959)
    "Χρώματα εμπιστοσύνης", διήγημα, Νέα Εστία (1962)
    "Τα όρια", μυθιστόρημα, Νέα Εστία (1966)
    "Nα θυμάσαι τη Bίλνα", διήγημα (Α΄ Kρατικό Bραβείο Διηγήματος, 1972), Νέα Εστία (1972)
    "Ρωγμές", μυθιστόρημα (Kρατικό Bραβείο Ποίησης και Πεζογραφίας του Ιδρύματος Κώστας καί Ελένη Ουράνη, 1972), Νέα Εστία (1979)
    "Ελένη", διήγημα, Νέα Εστία (1982)
    "Τα Νερά του Ευρίπου", μυθιστόρημα, Νέα Εστία (1988)
    "Το Ποτάμι", διήγημα(Ά Κρατικό βραβείο διηγήματος του Ιωάννη.Δημήτρίου.Κολλάρου), Νέα Εστία (1992)
    "Στα Χρόνια του Παύλου Μελά", ιστορικό διήγημα, Νέα Εστία (1963)
    "Στη χαραυγή της λευτεριάς" (Oι μπαρουτόμυλοι της Δημητσάνας), ιστορικό διήγημα, Νέα Εστία (1970)
    "Το Λιοντάρι και το Φίδι" παιδικό διήγημα Νέα Εστία (1993)
    "Μια Χούφτα χώμα" θεατρικό Νέα Εστία (1994)
    "Οι Δείκτες του ρολογιού" θεατρικό Νέα Εστία (1995)

 

Η διηγηματογράφος και μυθιστοριογράφος Γαλάτεια Σαράντη μίλησε στον ανιψιό της Βίκτωρα Αναγνωστόπουλο-Μελκιάδες, πριν φύγει για τον Σείριο.Ακολουθεί ένα μέρος από την συνέντευξή της:


Β.Α.: Aς πάμε λίγο στην πορεία σου μέσα στη λογοτεχνία. Πέρα απ' τα συγκεκριμένα βιβλία, την περιπέτεια του γραψίματος, τις διακρίσεις, τις τομές. Μία πορεία. Αλλά ίσως και μία αναφορά σε κάτι πιο σταθερό...


Γ.Σ.: Σου έλεγα, υπάρχει πολλή Πάτρα στα βιβλία μου, στα μυθιστορήματά μου. Ιδίως στο πρώτο, που έχει και αυτοβιογραφικά στοιχεία, στις «Πασχαλιές». Συνήθως στα πρώτα μυθιστορήματα πρέπει να ξεφορτωθείς αυτά που σε πνίγουν, και πρέπει οπωσδήποτε να γίνουν κτήμα όλου του κόσμου, γιατί τα θεωρείς πάρα πολύ σημαντικά και νομίζεις ότι μόνον εσύ τα έζησες. Αλλά μετά αρχίζεις και μπορείς και βλέπεις τον άλλον. Οποιον άλλον. Παύεις να είσαι νάρκισσος. Αρχίζεις και βλέπεις. Αρχίζεις και υποπτεύεσαι. Και καταλαβαίνεις. Και εάν έχεις ικανότητες μορφοποίησης, αν ορισμένα πράγματα σε πνίγουν, βγαίνει ένα βιβλίο έξω απ' τον εαυτό σου. Οσο γίνεται.


Β.Α.: Γίνεται;


Γ.Σ.: Ως ένα σημείο, ναι. Οχι θεληματικά όμως. Δηλαδή, από κάποιο σημείο και πέρα, μπορεί και υπάρχει και ο άλλος. Οσο για την Πάτρα, ποτέ δεν έχω φύγει. Δεν είναι περίεργο; Για Αθήνα μιλάω, στην Αθήνα ζουν οι ήρωες, αλλά... Πάτρα είναι πάντα. Γιατί εκεί χαράχτηκε ό,τι είχε να χαραχτεί. Γι' αυτό λέω ότι την αγαπάω την Πάτρα.


Β.Α.: Σε πικραίνει κάτι απ' αυτή την πόλη;


Γ.Σ.: Με πικραίνει η αλλοίωση της αρχιτεκτονικής της. Με πικραίνει το ότι χάλασε ο παλιός ο μόλος. Κι έγινε στη θέση του αυτό το ...ελικοδρόμιο. Τότε πικράθηκα, τώρα λέω, ε, έτσι έπρεπε να γίνει γιατί δεν γινόταν αλλιώς... τόσα καράβια δένουν, τι ζητάμε τώρα; Οταν βλέπω αυτή την πλατεία που είναι τόσο ωραία, την πλατεία Γεωργίου, με το θέατρο βουλιαγμένο στη μέση... Χάσανε τις διαστάσεις τους τα πράγματα. Αυτό με πικραίνει... Γελάς;


Β.Α.: Οχι. Ή μάλλον γελάω γιατί ...εσύ είσαι που στην αρχή δεν ήθελες να μιλήσεις για την Πάτρα; Ας πάμε όμως σε άλλο θέμα. Ας μιλήσουμε λίγο για την ποίηση. Και πιο συγκεκριμένα, θα 'θελα να αναφερθώ στη φράση ενός διάσημου γάλλου πεζογράφου, που όταν τον ρώτησαν γιατί δεν έχει γράψει ποτέ ποίηση, απάντησε: γιατί όταν γράφω ποίηση, έχω την αίσθηση ότι γδύνομαι. Δηλαδή, ας μιλήσουμε για κάποια αντιπαράθεση πεζού λόγου με αυτό που είναι η ποίηση.


Γ.Σ.: Και με το πεζό γδύνεσαι. Γδύνεσαι, και το χαίρεσαι που γδύνεσαι. Γιατί αν δεν το χαίρεσαι δεν γράφεις καλά. Εγώ, παρεμπιπτόντως δεν έγραψα ποτέ ποίηση, ενώ έχω καταπιεί πάρα πολλή ποίηση... και πρέπει να ομολογήσω ότι με βοήθησε να αντιμετωπίσω την καθημερινότητα η ποίηση. Δεν είναι περίεργο;


Β.Α.: Δεν είναι καθόλου περίεργο.


Γ.Σ.: Με βοήθησε η ποίηση να σταθώ στα πόδια μου. Ηξερα απίθανα κατεβατά απ' έξω, έστρωνα κρεβάτια, μαγείρευα, κράτησα το νοικοκυριό μου λέγοντας μέσα μου ποιήματα όλων των ειδών. Παραδοσιακά όσο και πρωτοποριακά. Ο,τι ποίηση θέλεις.


Β.Α.: Αλλο θέλω να πω. Το πεζό δουλεύεται με άλλο τρόπο από την ποίηση. Με αποτέλεσμα η ποίηση να έχει μιαν αμεσότητα που σε αναγκάζει να διαλέξεις, αν θα γδυθείς ή όχι. Στη σύγχρονη ελληνική, ποιητική παραγωγή, αυτή η μάλλον αφηρημένη συνειρμική φράση που χρησιμοποιείται κατά κόρον (καταλαβαίνεις τι εννοώ), είναι τις περισσότερες φορές ένας τρόπος να ντύνεται κανείς κάτω από ωραία ή λιγότερο ωραία λεκτικά στολίδια. Να κρύβεται και καθόλου να μην αποκαλύπτεται.


Γ.Σ.: Λείπει τελείως η συγκίνηση.


Β.Α.: Ανεξάρτητα από τη συγκίνηση, δεν μιλάω για τη συγκίνηση. Εννοώ ότι δεν βγάζει ο άνθρωπος κάτι, να καταλάβεις σε βάθος ποιος είναι. Και ίσως γι' αυτό να λείπει η συγκίνηση. Εχει κανείς την εντύπωση ότι στην Ελλάδα, σήμερα, η έκφραση στην ποίηση έχει φτάσει σ' ένα σημείο, όπου ο άλλος χρησιμοποιεί τη λέξη και τη φράση σαν ένδυμα, σαν καμουφλάζ. Σαν κάλυψη και όχι σαν έκρηξη.


Γ.Σ.: Συμφωνώ. Και το κομμάτι μπορεί να είναι κάποιου πολύ μεγάλου, δεν έχει σημασία. Η πορεία αυτή είναι τελείως εγκεφαλική. Η ποίηση σήμερα, σ' ένα τρομακτικά μεγάλο ποσοστό -γιατί βγαίνουν πάρα πολλές συλλογές, και μου έρχονται και πάρα πολλές- είναι να σε πιάνει απελπισία. Οχι από κακή χρήση της γλώσσας ή κακή διάθεση του ποιητή. Αλλά από το ότι δεν έχει τίποτε να πει. Εγκεφαλικά, στοιχειώδη πράγματα. Με συγχωρείς, τα διαβάζω και σε ένα άρθρο εφημερίδας.


Β.Α.: Είναι μια κατάπτωση δηλαδή. Και όμως, πολύ συχνά διαβάζουμε εκτιμήσεις κριτικών που παρουσιάζουν ότι στην Ελλάδα ακμάζει αυτή τη στιγμή η ποίηση, και ότι έχουμε μία πολύ υψηλή στάθμη στην ποιητική παραγωγή μάλιστα. Παγκόσμια.


Γ.Σ.: Ακουσε, έχουμε ως λαός ισχυρή ποίηση. Διότι μέσα σε 100 χρόνια να 'χεις τέσσερις, πέντε μεγάλους ποιητές δεν είναι κάτι συνηθισμένο. Παλαμάς, Ελύτης, Σικελιανός, Σεφέρης... Καβάφης... Δεν είναι κάτι που μπορούν να το έχουν πολλοί λαοί, και μάλιστα όχι των 10 εκατομμυρίων. Και θα μου πεις, δεν θα έβγαιναν αυτοί αν δεν έβγαινε όλος αυτός ο ποταμός των ποιητικών συλλογών. Εκεί το αμφισβητώ.


Β.Α.: Μα, είμαστε η δεύτερη χώρα στην Ευρώπη σε όγκο ποιητικών συλλογών τον χρόνο. Και δεν είναι τυχαίο που πρώτη έρχεται η... Ισλανδία!


Γ.Σ.: Οι Ισλανδοί βγάζουν όλοι ποιητικές συλλογές. Λίγοι είναι, τις διαβάζουν μεταξύ τους φαίνεται. Πριν από 50 χρόνια ωστόσο, κι εδώ άπαντες έγραφαν ποίηση. Κρυφά, μυστικά. Οπως είχαν τα ημερολόγιά τους. Κρυφά και μυστικά. Οπως κάποια θεία μου θυμάμαι, που έκανε πυρογραφία, δηλαδή σχέδια με ηλεκτρισμό πάνω σε βελούδο. Ποτέ όμως δεν της πέρασε απ' το μυαλό να κάνει έκθεση. Εργο καλλιτεχνικό. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο γίνεται μια στροφή. Στο «Παλιό μας σπίτι», ένα από τα σχετικά παλιά βιβλία μου, αφού βγήκε το '58, ένας από τους ήρωες λέει: «Δεν το 'χει καταλάβει; Ο κόσμος μας δεν έχει αλλού να στραφεί πια, εκτός από την ποίηση και την τέχνη». Από 'κει κι έπειτα, είναι η μεγάλη παρεξήγηση... όλοι, δημοκρατικότατα, είναι για όλα.


Β.Α.: Μία από τις μεγαλύτερες απάτες της εποχής μας είναι ότι έκανε τον άνθρωπο του δρόμου να πιστέψει ότι έχει κάτι να πει, δεν είναι έτσι;


Γ.Σ.: Αυτό είναι πτώση. Αντιθέτως, η μεγάλη ποίηση, ή η ποίηση σκέτα, δεν είναι μόνον ότι γδύνεται ο ποιητής και σου δείχνει τη γύμνια του, αλλά σε αναγκάζει κι εσένα που διαβάζεις το έργο, σε φέρνει σ' αυτό το σημείο -είτε γράφεις είτε δεν γράφεις- να γδυθείς. Να ελευθερωθείς. Να μπορέσεις κάτι να καταλάβεις, κάτι να δουν τα στραβά σου τα μάτια.


Β.Α.: Εστω μοναχικά, μέσα στο δωμάτιό σου. Εστω μια στιγμή. Αλλά ας μην επεκταθούμε άλλο. Θα 'θελα να μιλήσουμε λίγο γι' αυτή την περίφημη ρήση του Ρίλκε, που λέει ότι: "Αν δεν έγραφα ή με εμπόδιζαν να γράψω, θα πέθαινα".


Γ.Σ.: Ναι. Φυσικότατα και απλούστατα και πάρα πολύ άνετα, το έχω συνειδητοποιήσει, πριν καν διαβάσω τη φράση του Ρίλκε που λες. Και το έχω δεχτεί σαν μοίρα. Πώς λες αν δεν ανασάνω, θα σκάσω; Υπάρχουν πολλοί τρόποι να πεθάνεις. Μπορεί βιολογικά να ζεις, αλλά πεθαίνεις. Κανείς δεν ξέρει ποιο θάνατο εννοούσε ο Ρίλκε. Αλλά υπάρχει θάνατος εκεί μέσα. Εάν δεν έγραφα αυτά τα 40 τόσα χρόνια, θα πέ-θαι-να. Το λέω ταπεινά. Δεν ξέρω αν ενδιαφέρει και κανέναν.

 

 

ΠΗΓΗ: el.wikipedia.gr /panagiotisandriopoulos.blogspot.gr

 

Σχόλια

Το Arcadia938.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμα μη δημοσίευσης υβριστικών, συκοφαντικών, ρατσιστικών σχολίων και διαφημίσεων, καθώς αντιβαίνουν στις διατάξεις την κείμενης νομοθεσίας. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά προσωπικές απόψεις αναγνωστών.