Σαν Σημερα: Προσωπα

"Ο μάγκας με το τρίκυκλο"... Σταύρος Παράβας

Ο Σταύρος Παράβας δεν ήταν ο Φίφης ο Αχτύπητος, ούτε το Κοροϊδάκι της Πριγκιπέσσας. Ήταν από τους καλλιτέχνες εκείνους που τα χρόνια της δικτατορίας έμειναν στην Ελλάδα και πάλεψαν με την τέχνη τους για την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Ο μεγάλος μας κωμικός γεννήθηκε σαν σήμερα.

 

Ο Σταύρος Παράβας γεννήθηκε στις 15 Απριλίου του 1935 από γονείς Μικρασιάτες και ήταν ο μικρότερος από τα πέντε αδέλφια του. Μεγάλωσε στα Προσφυγικά, στη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Τα παιδικά του χρόνια ήταν δύσκολα, αλλά γεμάτα από αγάπη, ανεμελιά και όνειρα, όπως έλεγε...

 

Τα πρώτα χρόνια

Από μικρός έπεσε στα βαθιά, καθώς έπρεπε να βοηθήσει την οικογένειά του. Έτσι, για αρκετά χρόνια έκανε δουλειές του ποδαριού. Όμως, το σαράκι του ηθοποιού τον έτρωγε. Από τα σχολικά του χρόνια, ακόμη, συμμετείχε σε θεατρικές παραστάσεις, ενώ τα αδέλφια και οι συμμαθητές του τον παρότρυναν να συνεχίσει.

 

Τα πρώτα μαθήματα υποκριτικής τα διδάχτηκε το 1952, δίπλα στον ηθοποιό Θεόδωρο Έξαρχο και λίγα χρόνια μετά σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Κώστα Μιχαηλίδη. Η πρώτη του επαφή με το σανίδι ήταν με το θίασο της κυρίας Κατερίνας στο έργο "Πρώτο Ψέμα" του Γεώργιου Ρούσσου. Στη συνέχεια εμφανίστηκε σε διάφορα θεατρικά με το Ντίνο Ηλιόπουλο και τη Βίλμα Κύρου.

 

Ο κινηματογράφος

Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίστηκε το 1960, στην ταινία "Χριστίνα" του Γιάννη Δαλιανίδη, με πρωταγωνιστές τον Ντίνο Ηλιόπουλο, την Τζένη Καρέζη και τον Ανδρέα Μπάρκουλη. Ακολούθησε ο "Σκληρός Άντρας", το "Παιδί της πιάτσας" και το "Έξυπνο πουλί", σε ρόλους που σφυρηλάτησαν ένα από τα μετέπειτα στερεότυπα του κοινού για τον Σταύρο Παράβα, αυτό του λαϊκού μάγκα. Την ίδια χρονιά (1961) ήρθε και η "Αλίκη στο Ναυτικό" ως συνάδελφος ναυτικός δόκιμος του Δημήτρη Παπαμιχαήλ. Σε αυτή την περίοδο και στο πλάι του Κώστα Χατζηχρήστου εργάστηκε και στο μουσικό θέατρο, ανεβάζοντας μερικά πολύ δημοφιλή νούμερα, όπως ο "Nτένις ο τρομερός", ο "Ντιρλαντά" κ.ά.

 

Συνεχίζοντας τις κινηματογραφικές του εμφανίσεις, στα μέσα της δεκαετίας του 1960 έδωσε σάρκα και οστά στο διαβόητο "Φίφη" σε αλλεπάλληλες ταινίες, όπως "Εμίρης και κακομοίρης" (1964), "Μπετόβεν και μπουζούκι" (1965) και "Φίφης ο ακτύπητος" (1966). Αυτός ήταν και ο δεύτερος ρόλος που έγινε σήμα κατατεθέν για το Σταύρο Παράβα: Μια οπισθοδρομική απεικόνιση του ομοφυλόφιλου άντρα, περισσότερο βασισμένη στην εικόνα που, όμως, στη συντηρητική Ελλάδα του 1960 έβγαλε άφθονο γέλιο.

 

Η σύλληψη και η εξορία

Το 1974 επί δικτατορίας Ιωαννίδη, στο θέατρο Ρεξ ανέβαινε η παράσταση "Επτά χρόνια φαγούρα". Στη διάρκεια της γενικής πρόβας, ο ηθοποιός ζήτησε από τον θεατρικό συγγραφέα να του γράψει μια αντιδικτατορική μαντινάδα. Ο σεναριογράφος του είπε ότι μπορεί να τη γράψει, αλλά θα είναι εκτός κειμένων, που έχουν εγκριθεί από τους λογοκριτές. Ο Παράβας είπε ότι θα έπαιρνε αυτός την ευθύνη για τις ατάκες εκτός κειμένου. Η μαντινάδα είχε ως εξής: "Όποιος καλά μας κυβερνά, θα είναι και δικός μας, γύψο – κοντούς –  τρελούς και τανκς, δε θέλει ο λαός μας. Είπα πολλά και λάλησα και πρέπει να το στρίψω, μη τύχει και με βάλουνε και μένα μες στον γύψο".

 

Ο Παράβας στην παράσταση έπαιζε τον Κρητικό λυράρη. Όταν βγήκε, είπε τη μαντινάδα. Και στην επόμενη παράσταση την ξαναείπε. "Σταύρο, πρόσεχε. Θα μας κάψεις όλους" του έλεγαν οι άλλοι ηθοποιοί και οι εργαζόμενοι του θεάτρου. Ένα Σάββατο τον επισκέφθηκαν δύο στρατονόμοι με πολιτικά. Νόμιζε ότι ήθελαν αυτόγραφο. Σύντομα κατάλαβε ότι έκανε λάθος. Τον πήραν και έφυγαν. Στην έξοδο ο θυρωρός ρώτησε: "που τον πάτε;". – "Εδώ δίπλα, θα γυρίσει σε λίγο, σε έξι μήνες" απάντησαν ειρωνικά. Οι συνάδελφοί του δεν κατάλαβαν τίποτα. Όταν το αντιλήφθηκαν ήταν πλέον αργά. Ο Παράβας ήταν καθ΄ οδόν για τη Γυάρο.

 

Η αλλαγή

Η περίοδος αυτή σφράγισε και την καριέρα του, αφού ο ίδιος γύρισε αλλαγμένος. Από το "Φίφη" και το "Μάγκα", έκανε στροφή στο κλασσικό και το σύγχρονο ρεπερτόριο. Ο Παράβας άφησε μουστάκι, πάχυνε και λίγο και μετά τη Χούντα έγινε πολύ «σοβαρός». Έπαιξε σε σοβαρούς ρόλους, από αρχαία κωμωδία μέχρι κλασσικό θέατρο με σπουδαίους σκηνοθέτες και καλούς θιάσους, αλλά έχασε τον αυθορμητισμό και τη ζωντάνια που τον είχαν κάνει διάσημο. Προσπάθησε να αποβάλλει από πάνω του τον τύπο που τον είχε χαρακτηρίσει, αλλά η προβολή των ταινιών του στην τηλεόραση τον επανέφεραν συνέχεια. Όσες φορές δε κάποιοι του ζήτησαν να ερμηνεύσει ξανά σε μια επιθεώρηση εκείνο τον τύπο αρνήθηκε κατηγορηματικά.

 

Η αδελφή του Ωνάση

Στα αισθηματικά του ήταν φειδωλός, αλλά είχε κατακτήσεις. Όπως είχε εκμυστηρευτεί στον ηθοποιό Γιάννη Νέζη στο παρελθόν είχε σχέση με την αδελφή του Ωνάση, Καλλιρρόη Πατρονικόλα. Όπως διηγείται: "μια φορά είχαν πάει στα μπουζούκια και ζήτησε από τον Ωνάση φωτιά για το τσιγάρο του. Ο Ωνάσης πήρε ένα σπίρτο από ένα κουτί που έγραφε “Ολυμπιακή” και του είπε: “Καιρός είναι να πάρεις κι εσύ κάτι από την Ολυμπιακή…".

 

Οικογένεια απέκτησε με την Άννυ και απέκτησε τρία παιδιά: τη Μάρθα, τη Βανέσα και τον Τζόναθαν. Την περίοδο της δικτατορίας, όμως, η σύζυγός και τα παιδιά του επέστρεψαν μόνιμα στην Αγγλία. Τον Παράβα σημάδεψε η ξαφνική απώλεια του γιου του Τζόναθαν το 2002 από πνευμονικό οίδημα. Παρηγοριά του, τα επόμενα χρόνια, ήταν ο μικρός Σταύρος, ο εγγονός του.

 

Η πικρία και το τέλος 

Eνώ είχε δεχτεί πρόταση από τον Παντελή Βούλγαρη προκειμένου να κρατήσει ένα ρόλο στη νέα ταινία του,η αυλαία της ζωής του έπεσε νωρίτερα. Στα 73 του χρόνια, μία μέρα μετά την ονομαστική του εορτή, ο Σταύρος Παράβας άφησε την τελευταία του πνοή από καρδιακή προσβολή στο σπίτι όπου ζούσε με μοναδική συντροφιά εκείνη της αλλοδαπής οικονόμου του. Η πιο χαρωπή μορφή της κινηματογραφικής φαρσοκωμωδίας, που πέρασε στην ιστορία με την ατάκα "θα τραβήξω τις κοτσίδες μου, θα ξεσκίσω τα προικιά μου", τα τελευταία χρόνια (και κυρίως μετά τον πρόωρο θάνατο του γιου του σε ηλικία μόλις 35 χρόνων) ζούσε στη "σκιά" του παλιού καλού εαυτού του, αντιμετωπίζοντας τόσο προβλήματα υγείας όσο και οικονομικά. Το υπουργείο Πολιτισμού είχε "φρενάρει" την έγκριση της τιμητικής σύνταξης που είχε ζητήσει, με το αιτιολογικό ότι έπαιρνε σύνταξη από το ΙΚΑ.

 

 Πηγές: mixanitouxronou.gr/lifo.gr/thegreekcloud.com/sansimera.gr

 

 

 

Σχόλια

Το Arcadia938.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμα μη δημοσίευσης υβριστικών, συκοφαντικών, ρατσιστικών σχολίων και διαφημίσεων, καθώς αντιβαίνουν στις διατάξεις την κείμενης νομοθεσίας. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά προσωπικές απόψεις αναγνωστών.