Καινοτόμες λύσεις για την αειφόρο διαχείριση των υδάτων και την παραγωγή τροφίμων αναμένεται να προσφέρει το ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την έρευνα και την καινοτομία στη Μεσόγειο, με την ονομασία PRIMA (Partnership for Research and Innovation in the Mediterranean Area).

Στο πρόγραμμα συμμετέχουν, εκτός της Ελλάδας, 8 κράτη-μέλη της ΕΕ (Κύπρος, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Πορτογαλία, Ισπανία), τρεις χώρες με συμφωνία σύνδεσης με το πρόγραμμα «Horizon 2020» (Ισραήλ, Τυνησία και Τουρκία) και τέσσερις ακόμα μεσογειακές χώρες (Αίγυπτος, Λίβανος, Ιορδανία και Μαρόκο).

Η μεγάλη μείωση των διαθέσιμων υδάτων στις χώρες της μεσογειακής λεκάνης τα τελευταία χρόνια έχει επηρεάσει τις καλλιεργητικές αποδόσεις.

Μέσω του Prima –σύμφωνα με όσα ανέφερε στην "Υπαιθρο Χώρα" ο Αναγνώστης Αργυρίου, εκπρόσωπος της Ελλάδας στο πρόγραμμα– αναμένεται να αναπτυχθούν τεχνολογικές λύσεις αφαλάτωσης για τη δημιουργία πόσιμου νερού, νέα τεχνολογικά πρότζεκτ (ρομποτικά συστήματα, αισθητήρες ελέγχου του εδάφους κ.ά.), τεχνολογίες που θα μπορούν να εφαρμοστούν στην αλυσίδα τροφίμων, οι οποίες θα μειώνουν τις επιπτώσεις της λειψυδρίας στις καλλιέργειες αγροδιατροφικών προϊόντων.

Ερευνητικές προτάσεις

Η "ΥΧ" επικοινώνησε με τον Αναγνώστη Αργυρίου, εκπρόσωπο της Ελλάδας στο πρόγραμμα PRIMA, ερευνητή βιολόγο του Ινστιτούτου Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης, αναπληρωτή διευθυντή και υπεύθυνο του Αγροδιατροφικού Τομέα του Ινστιτούτου και επιστημονικό σύμβουλο, ο οποίος μας έδωσε πολύτιμες πληροφορίες για τις δράσεις του συγκεκριμένου έργου.

Σύμφωνα με τον ίδιο, το πρόγραμμα "οριστικοποιήθηκε σαν έννοια το 2012 στη Βαρκελώνη και τον προηγούμενο μήνα η ΕΕ πήρε την τελική απόφαση για τη χρηματοδότησή του. Έως τώρα, έχει συγκεντρωθεί περίπου μισό δισ. ευρώ, το οποίο θα αξιοποιηθεί την επόμενη δεκαετία για να χρηματοδοτηθούν ερευνητικές προτάσεις που θα επιλύουν από κοινού ζητήματα πάνω σε δύο βασικά θέματα:

Τη διαχείριση των υδάτινων πόρων και τη διαχείριση των αγροδιατροφικών συστημάτων (πρωτογενής τομέας, μεταποίηση και παραγωγή τροφίμων), ώστε να καταστούν πιο ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή, πιο αποτελεσματικά, αποδοτικά ως προς το κόστος και να συμβάλουν στην επίλυση κρίσιμων προβλημάτων της περιοχής".

Και προσθέτει: "Το θέμα της κλιματικής αλλαγής μάς αγγίζει άμεσα, καθώς τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτή την στιγμή οι χώρες της Βόρειας Αφρικής, μεταφέρονται και στις χώρες της Νότιας Ευρώπης τα επόμενα χρόνια".

Όπως μας ενημερώνει ο κ. Αργυρίου, "μέσω του PRIMA θα αρχίσουν να αναπτύσσονται τεχνολογικές λύσεις σε συνεργασία με ερευνητικά κέντρα, όπως η αφαλάτωση για τη δημιουργία πόσιμου νερού, που έχει ξεκινήσει ήδη το Ισραήλ".

Η γεωργία ακριβείας θα αποτελεί ένα μεγάλο μέρος του πρότζεκτ, με τεχνολογίες όπως "δορυφόρους και ρομποτικά συστήματα που θα παρακολουθούν τις καλλιέργειες, καθώς και αισθητήρες που θα ελέγχουν την κατάσταση του εδάφους αλλά και την ανάπτυξη των φυτών", συμπληρώνει.

Επίσης, τεχνολογίες για τη σωστή μεταφορά τροφίμων, ώστε να μην αλλοιώνονται, ανάπτυξη βιοτεχνολογιών, που θα βοηθήσουν σημαντικά στο να γίνουν τα φυτά πιο ανθεκτικά σε συνθήκες ξηρασίας, σε υψηλή αλατότητα υδάτων και στη λειψυδρία, αλλά και μεταφορά καλλιεργειών από χώρες τις Αφρικής στη Νότια Ευρώπη, είναι κάποιοι ακόμα από τους στόχους του PRIMA.

Τέλος, πολύ σημαντικό είναι πως δράσεις του PRIMA επηρεάζουν μέχρι και το μεταναστευτικό, καθώς "μέσω της ανάπτυξης της καλλιέργειας με νέες τεχνολογίες, σε περιοχές με έντονη λειψυδρία, οι κάτοικοι θα μπορούν να επιλύσουν τα προβλήματα (επισιτιστικό, πρόσβαση σε καθαρό νερό, ανεργία) που τους οδηγούν στη μετανάστευση", καταλήγει στην "ΥΧ" ο εκπρόσωπος του PRIMA.

Το ελληνικό πρόβλημα

Στη χώρα μας, το πρόβλημα της λειψυδρίας και οι συνέπειές της στην αγροτική παραγωγή (που απορροφά περίπου το 85% της συνολικής κατανάλωσης νερού) εμφανίζεται σε όλες τις περιφέρειες, με τις γεωτρήσεις να στερεύουν, με απαρχαιωμένα δίκτυα, διαρροές και υφαλμύρωση να ταλαιπωρούν χιλιάδες παραγωγούς (SAPM).

Ενδεικτικά είναι τα παραδείγματα της Αρκαδίας, όπου τα τελευταία χρόνια έρχεται αντιμέτωπη με την προβληματική υπόθεση της λίμνης Τάκα, της Αργολίδας, με τη μείωση της παραγωγής που αντιμετώπισαν οι γεωργοί πολλών προϊόντων λόγω της λειψυδρίας, αλλά και άλλων νομών όπως της Μεσσηνίας, της Κορινθίας και της Λακωνίας.

Η Κρήτη βλέπει τη στάθμη στις γεωτρήσεις της να μειώνεται δραματικά, ενώ οι δήμαρχοι του νησιού προειδοποιούν τους αγρότες ότι πρέπει να περιορίσουν τη χρήση του νερού για άρδευση.

Στην εύφορη πεδιάδα του Λαγκαδά Θεσσαλονίκης, το αρδευτικό δίκτυο είναι απαρχαιωμένο και χρήζει συντήρησης, καθώς έχει κατασκευαστεί το 1950.

Στην περιοχή της Δυτικής Ελλάδας, ο υδροφόρος ορίζοντας εξαντλείται, ενώ οι παραγωγοί βρίσκονται αντιμέτωποι και με την υφαλμύρωση στις περισσότερες περιοχές.

Χαρακτηριστικό του προβλήματος στην Ελλάδα είναι πως κατατάσσεται 6η στην κατανάλωση νερού μεταξύ των χωρών της ΕΕ, με τις ποσότητες νερού ανά αρδευόμενο στρέμμα να ανέρχονται στα 380 κυβικά μέτρα.

Στη χώρα μας, το πρόβλημα της λειψυδρίας και οι συνέπειές της στην αγροτική παραγωγή (που απορροφά περίπου το 85% της συνολικής κατανάλωσης νερού) εμφανίζεται σε όλες τις περιφέρειες, με τις γεωτρήσεις να στερεύουν, με απαρχαιωμένα δίκτυα, διαρροές και υφαλμύρωση να ταλαιπωρούν χιλιάδες παραγωγούς (SAPM).

Ενδεικτικά είναι τα παραδείγματα της Αρκαδίας, όπου τα τελευταία χρόνια έρχεται αντιμέτωπη με την προβληματική υπόθεση της λίμνης Τάκα, της Αργολίδας, με τη μείωση της παραγωγής που αντιμετώπισαν οι γεωργοί πολλών προϊόντων λόγω της λειψυδρίας, αλλά και άλλων νομών όπως της Μεσσηνίας, της Κορινθίας και της Λακωνίας.

Πηγή: Υπαιθρος Χώρα