Πολιτισμος - Εκδηλωσεις

Ο εμπνευστής του ναού της Αλέας Αθηνάς στην Τεγέα

Ο φημισμένος καλλιτέχνης Σκόπας ο Πάριος χαρακτηρίζεται από τους αρχαίους συγγραφείς ως αρχιτέκτων και γλύπτης.

 

Αυτός ήταν ο εμπνευστής του ναού της Αλέας Αθηνάς στην Τεγέα της Αρκαδίας και έργο δικό του ήταν το λατρευτικό σύμπλεγμα μέσα στον ίδιο ναό, που περιελάμβανε την Αθηνά Ιππία συνοδευόμενη από τον Ασκληπιό και την Υγεία.

Στην τριαδική αυτή σύνθεση προβαλλόταν η θεραπευτική υπόσταση της Αλέας Αθηνάς και η στενή σχέση της με τον Ασκληπιό και την Υγεία.

Κάποια φυσική καταστροφή ή λοιμός οδήγησε πιθανότατα τους Τεγεάτες στην ανέγερση του ναού της Αλέας Αθηνάς, στην επιλογή του θεματολογίου στις αετωματικές συνθέσεις (Θήρα του καταστροφικού Καλυδώνιου κάπρου στην οποία πήραν μέρος και Τεγεάτες, καθώς επίσης τραυματισμός και ίαση του Τήλεφου), όπως και στην ανίδρυση της λατρευτικής τριάδας Ασκληπιού - Αθηνάς Αλέας - Υγείας.

Το 370 π.Χ., ένα χρόνο μετά τη μάχη στα Λεύκτρα όπου οι Θηβαίοι με στρατηγό τον μεγάλο Επαμεινώνδα εκμηδένισαν τη σπαρτιατική δύναμη, ιδρύθηκε, με πρωτοβουλία των Δημοκρατικών από τη Μαντίνεια και την Τεγέα, το Κοινόν των Αρκάδων.

Την ίδια χρονιά αποφασίστηκε από το Κοινό, με παρακίνηση του Επαμεινώνδα, η ίδρυση και ο συνοικισμός της Μεγάλης Πόλης. Ο αρχαίος ναός στο τεγεατικό ιερό της Αλέας Αθηνάς στην Τεγέα είχε καταστραφεί από πυρκαγιά το 394 π.Χ. Μετά παρέλευση 30 περίπου ετών, το 365/60 π.Χ., λίγα χρόνια μετά την ίδρυση του Κοινού των Αρκάδων, αποφασίστηκε η οικοδόμηση ενός νέου μεγαλόπρεπου ολομάρμαρου ναού, η οποία ανατέθηκε σε έναν από τους πλέον αξιόλογους νέους καλλιτέχνες της εποχής, τον Πάριο αρχιτέκτονα και γλύπτη Σκόπα.

Τα αρχιτεκτονικά γλυπτά του ναού της Αλέας του Σκόπα έχουν άμεση σχέση με το αρχιτεκτόνημα:

Εξαρτώνται από αυτό, το υπηρετούν, δεν μπορούν να υπάρξουν πέρα από τον συγκεκριμένο χώρο και τη θέση τους ψηλά στο ανατολικό και το δυτικό αέτωμα. Η απόσταση των γλυπτών αυτών από τον θεατή που στέκεται μπροστά στο ναό, η οπτική γωνία, το ύψος του ναού, ακόμη και το βάθος του αετώματος, είναι παράμετροι σημαντικές, τις οποίες ο καλλιτέχνης είχε υπολογίσει σμιλεύοντας τις μορφές του.

Έτσι, πολλές από τις αρετές και τα χαρακτηριστικά των αρχιτεκτονικών γλυπτών του Σκόπα χάνονται καθώς οι μορφές του εκτίθενται χαμηλά κοντά στο δάπεδο του Μουσείου, όπου ο θεατής τις βλέπει αναγκαστικά εκ του σύνεγγυς, υπό λανθασμένες οπτικές γωνίες, χωρίς το κινούμενο ζωντανό φυσικό φως του ανοιχτού ουρανού.

Η εκφραστική δύναμη των έγκλειστων και διάσπαρτων σκοπαδικών μορφών, οι έντονες συστροφές τους, οι παραμορφώσεις των όγκων στα πρόσωπα, το παιχνίδι φωτός και σκιάς και το πάθος που αποπνέουν, εξαφανίζονται. Οι αναλογίες των σωμάτων, η σχέση του ενδύματος με τον κορμό και τα μέλη, καθώς και οι συνθετικές ικανότητες του καλλιτέχνη δεν γίνονται αντιληπτές, για όλους τους παραπάνω λόγους, και επιπλέον λόγω της μοιραίας αποσπασματικότητας και της έντονης φθοράς που σημάδεψε δυστυχώς ανεπανόρθωτα τα γλυπτά του Πάριου καλλιτέχνη.

Πηγή: Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

Σχόλια

Το Arcadia938.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμα μη δημοσίευσης υβριστικών, συκοφαντικών, ρατσιστικών σχολίων και διαφημίσεων, καθώς αντιβαίνουν στις διατάξεις την κείμενης νομοθεσίας. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά προσωπικές απόψεις αναγνωστών.