Στηλες - Δρομοι της Τριπολης

Πανδημία του 1687 στην Πελοπόννησο που θυμίζει το σήμερα

Η κοινωνική αποστασιοποίηση κατά την επιδημία της πανούκλας στην Πελοπόννησο, το 1687 θυμίζει αυτό που ζούμε σήμερα.

Το απόσπασμα είναι προϊόν μελέτης της Χρύσας Μαλτέζου ιστορικού, τακτικού μέλους της Ακαδημίας Αθηνών και τέως διευθύντριας του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών Βενετίας.


Το 1687, τη δεύτερη δηλαδή περίοδο της Βενετοκρατίας, επιδημία πανούκλας είχε πλήξει την Πελοπόννησο και ιδιαίτερα την περιοχή του Ναυπλίου. Διαβάζοντας ο σύγχρονος αναγνώστης τα μέτρα που είχαν πάρει τότε οι Αρχές για την αντιμετώπισή της και την ανακοπή της πορείας του θανάτου, οι ομοιότητες στους χειρισμούς και η έμφαση στο social distancing δεν διαφέρουν και πολύ απ’ ό,τι συμβαίνει σήμερα.

Το γαλλικό πλοίο 

Στα έγγραφα υπάρχουν αρκετές αναφορές για την πανώλη που έπληξε την Πελοπόννησο το 1687/1688. 

“Για τη φοβερή αυτή μεταδοτική νόσο που προσέβαλε τόσο τις παραθαλάσσιες περιοχές όσο και την ενδοχώρα, οι πενιχρές μαρτυρίες που είχαμε ώς τώρα δεν επιτρέπουν να εκτιμήσουμε τις επιπτώσεις της στη δημογραφική σύνθεση του πληθυσμού, αλλά και τις συνέπειες που είχε στη ζωή γενικότερα των κατοίκων της εποχής εκείνης. Οι μόνες πληροφορίες που διαθέτουμε ήταν ότι η πανούκλα μεταδόθηκε από γαλλικό πλοίο που είχε ελλιμενισθεί στο Ναύπλιο, ότι γρήγορα εξαπλώθηκε στην πόλη και στα περίχωρα κι από εκεί σε όλη την Πελοπόννησο, ότι υπήρξε οξεία και θανατηφόρα κι ακόμα ότι ο Φραγκίσκος Μοροζίνι, αμέσως μόλις εκδηλώθηκε τα πρώτα κρούσματα, κατευθύνθηκε με τον στόλο του στη Σαπιέντζα, όπου και αγκυροβόλησε ώς την τελική κάθαρση”, γράφει η κ. Μαλτέζου, διευκρινίζοντας ότι το υλικό αναφέρεται μόνο στην επαρχία της Ρωμανίας που άνηκε στη δικαιοδοσία του Βενετού αξιωματούχου, η οποία με πρωτεύουσα το Ναύπλιο περιλάμβανε, τα διαμερίσματα Ναυπλίου, Κορίνθου, Τρίπολης, Άργους και Αγίου Πέτρου Τσακωνιάς.

Οι οδηγίες των Αρχών

Απαγορευόταν να κυκλοφορούν άσκοπα στους δρόμους και να μετακινούνται σε άλλα σπίτια. Σε εξαιρετικές και μόνο περιπτώσεις κι αν συνέτρεχαν σοβαροί λόγοι, επιτρεπόταν να πηγαίνουν σε σπίτια άλλων με τη συνοδεία ενός φύλακα. Η ίδια απαγόρευση ίσχυε και για τους στρατιώτες, στους οποίους επιτρεπόταν η μετακίνηση αλλά και η κυκλοφορία κατά την ώρα μόνο της αλλαγής βάρδιας.

Τα μέτρα των πολιτών 

Στους δρόμους όφειλαν όλοι να περπατούν με μπαστούνια για να τηρούν σε απόσταση όσους συναντούσαν, κρατώντας συγχρόνως σφουγγάρια βρεγμένα με ξύδι, καθώς και ψιλοκομμένες φλούδες κεδρόξυλου για να απομακρύνονται τα μικρόβια. Κάθε πρωί έπρεπε να τρώνε ξηρά σύκα, λίγο απήγανο, λίγο αλάτι και άφθονο σκόρδο ή, αν δεν είχαν τα είδη αυτά, ψωμί βουτηγμένο σε κρασί μοσχάτο. Στους άνδρες συνιστούσαν να ξυρίζονται συχνά και ν’ αλλάζουν καθημερινά ρούχα, στις γυναίκες ν’ αερίζουν, επίσης καθημερινά, τα ασπρόρουχα, ιδιαίτερα τα σεντόνια και να πλένουν τα ρούχα, χρησιμοποιώντας ξύδι και σκόρδο.

 

Η μελέτη της κ. Χρύσας Μαλτέζου δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στα Πρακτικά του Γ΄ Συμποσίου Ιστορίας και Τέχνης που συγκλήθηκε στη Μονεμβασιά με τίτλο: “Η εκστρατεία του Morosini και το Regno di Morea”, Αθήνα 1998

Σχόλια

Το Arcadia938.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμα μη δημοσίευσης υβριστικών, συκοφαντικών, ρατσιστικών σχολίων και διαφημίσεων, καθώς αντιβαίνουν στις διατάξεις την κείμενης νομοθεσίας. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά προσωπικές απόψεις αναγνωστών.