Στηλες - Ει εσεις οι απ' εξω

O "Joker" δεν αστειεύεται καθόλου..

Μια ταινία-"απάντηση" στις ανυπόφορες, συχνά, μπούρδες που έχουν "εθίσει" το ευρύ κοινό.

 

Από εμπορικής πλευράς, η επιτυχία της ταινίας είναι πως καταφέρνει να συνδυάσει τον ρεαλισμό του λεγόμενου "New Cinema"- που, ουσιαστικά, προσέφερε το πρώτο "καθαρό" και γηγενές καλλιτεχνικό "στίγμα" στον Βορειοαμερικανικό κινηματογράφο, "δίνοντας" δημιουργούς όπως ο Scorsese, ο Coppola, ο De Palma και ο Spielberg- με τη μυθοπλασία που αντλεί τα θέματά της από τον κόσμο των κόμικς, ή αν θέλετε των "graphic novels".

 

Ωστόσο, δεν είναι απαραίτητο ούτε να είναι κανείς "οπαδός" του κινηματογραφικού ρεαλισμού, ούτε "fan" της DC Comics και του Batman για να δει τη συγκεκριμένη ταινία. Είναι αυθύπαρκτη, ως μια ιδιαίτερα έντονη και επώδυνη "σπουδή" επάνω στη σταδιακή "βύθιση" ενός χαρακτήρα μέσα στην πνευματική και ψυχοπαθολογική κατάσταση που ονομάζουμε "παραφροσύνη" ή απλά "τρέλα".

 

Ο γελωτοποιός, άλλωστε, ονομαζόταν "τρελός" κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους κι έχει "δανείσει" αυτό το προσωνύμιο ακόμα και σ' ένα από τα κομμάτια που "πρωταγωνιστούν" σε μια σκακιστική παρτίδα. Ο "Joker" του Τοντ Φίλιπς είναι ένας "παρίας", ένας "ανώνυμος", ένας "μη προνομιούχος", που βιώνει, σωματικά και πνευματικά, τη διαρκή και "τραυματική" διαμάχη μεταξύ της εξωτερικής πραγματικότητας με την αντίστοιχη υποκειμενική του ιδίου, τον υποκριτικό "μοραλισμό" και τον, τουλάχιστον, αφελή "ηθικισμό" ενός κοινωνικού συνόλου που έρχεται σε βίαιη αντίθεση με την συμπεριφορά του ίδιου του συνόλου απέναντι στον "απόκληρο".

 

Η ταινία κατηγορήθηκε για "υπερβολική παρουσίαση της βίας" ή για "επικινδυνότητα" σχετικά με την πρόκληση βίαιων συμπεριφορών. Προφανώς, κάποιοι ενοχλήθηκαν από τις σκηνές με τις μαζικές διαδηλώσεις, το λιντσάρισμα αστυνομικών στο μετρό της  "Γκόθαμ" και τις δολοφονίες από τον "Joker". Όμως, ακριβώς αυτό "σχολιάζει", εν μέρει, και η ίδια η ταινία: την υποκρισία της κατεστημένης ηθικής και..κριτικής! Αν μη τι άλλο, η ταινία "Joker" χαρακτηρίζεται από μια ατμόσφαιρα "βίας", καθώς αυτό εισπράττει ο "αντιήρωας" απ' όλους όσους συναναστρέφεται. Απόρριψη, κακοποίηση, ψέμματα, διακωμώδηση..Αυτά δεν είναι.."βία";

 

Εδώ, όμως, έχουμε μια ταινία με πολλά επίπεδα, ένα πολιτισμικό σχόλιο για την "πολιτική ορθότητα" και τον "δικαιωματισμό", αλλά και μια "προειδοποίηση" που αφορά τις ανισότητες και την αποστροφή απέναντι στη διαφορετικότητα ή ακόμα και την ασθένεια, στοιχεία που χαρακτηρίζουν τη σύγχρονη δυτική κοινωνία ή, αν θέλετε, τη Νέα Υόρκη το 1981. Ο χαρακτήρας του "Joker"- ο J. Phoenix σε μια ερμηνεία εξαντλητική σωματικά και ψυχικά, που σίγουρα τον κατατάσσει πλέον μεταξύ των μεγαλυτέρων, διαχρονικά, Βορειοαμερικανών ηθοποιών- σε κάνει ν' αναρωτιέσαι ποιος τελικά γελοιοποιείται και διασύρεται, σε καθημερινή βάση, μέσα από το παραμορφωτικό πρίσμα των media και, εν γένει, όλων των μέσων επικοινωνίας, που καθορίζουν νόρμες, φόρμες και συμπεριφορές ως "κανονικές", "αστείες" ή "σοβαρές"..

 

 

Πέρα από το μέρος της πλοκής που αφορά την δημιουργία του διάσημου "Joker", του απόλυτου "κακού" δηλαδή που έρχεται σε σύγκρουση με τον "καλό" Batman, η ταινία του Τodd Phillips δεν διστάζει να προχωρήσει και σ' ένα βαθύτατα πολιτισμικό σχόλιο για το χάος αλλά και τη "χαρμολύπη", στην οποία βασίζεται η ανθρώπινη εμπειρία. Και δεν είναι μόνο το "άρρωστο" γέλιο- βήχας  του κεντρικού χαρακτήρα που είναι δηλωτικό της "χαρμολύπης", αλλά και η επανάληψη του "That's life" του Frank Sinatra, μετά από σκηνές αισθητικής και συναισθηματικής έντασης εντός του "corpus" της ταινίας. Ουσιαστικά, ο σκηνοθέτης επαναφέρει την αυτονόητη, εντός της ανθρώπινης ύπαρξης, έννοια της "βίας" ως αναπόφευκτης αλλά και λυτρωτικής. Για σκεφθείτε.. Χωρίς να θέλουμε να κάνουμε "ακροβατικούς" παραλληλισμούς, τι διαφορετικό έκαναν οι αρχαίες ελληνικές τραγωδίες..; 

 

Είναι σίγουρο πως η ταινία "ενόχλησε" και τους φιλελεύθερους αριστερούς αλλά και τους δεξιούς στις Η.Π.Α., με κάποιους ακραίους βέβαια της δεξιάς να προσπαθούν να την προσεταιριστούν ως "κραυγή αγωνίας κατά της νέας τάξης πραγμάτων". Όμως, κάτι τέτοιο θα ήταν μια υπεραπλούστευση. Αν είστε "προοδευτικός", τότε θα εμμείνετε στις σκηνές με την-μαύρη- κοινωνική λειτουργό που λέει στον-λευκό- ασθενή πως "δεν ενδιαφέρονται ούτε για σένα ούτε για μένα", εννοώντας τους πλουσίους και δη τον Τhomas Wayne, πάμπλουτο "φιλάνθρωπο" και υποψήφιο Δήμαρχο της πόλης. Α, και πατέρα του Βruce Wayne, του μελλοντικού "Batman"..Τώρα, αν είστε "συντηρητικός", θα εμμείνετε στην "μηδενιστική, ναρκισιστική" φύση του κεντρικού χαρακτήρα, που οδηγείται στο έγκλημα για καθαρά "ιδιοτελείς" λόγους..

 

Σε τελική ανάλυση, ο Phillips ήθελε να κάνει, φαντάζομαι, μια ταινία που ο καθένας να μπορεί να προβληματιστεί επάνω της αλλά κυρίως να ψυχαγωγηθεί. Κι αυτό το καταφέρνει απόλυτα, βοηθούμενος απ' ένα εξαιρετικό cast- ακόμα και ο De Niro είναι καλός μετά από...χρόνια σε ταινία-, μια "κλινικά" προσεγμένη φωτογραφία, μια λεπτομερή και ρεαλιστική σκηνογραφία- σε μεγάλο βαθμό "handmade" και όχι ψηφιακή- και, κυρίως, από μια πρωτότυπη μουσική επένδυση που σε "στοιχειώνει" από το πρώτο μέχρι το τελευταίο της μέτρο.

 

Δεν λείπουν οι Βορειοαμερικανοί κινηματογραφιστές που είναι "δημιουργοί" και όχι απλοί επαγγελματίες, διεκπεραιωτές εντυπωσιακών οπτικά, ίσως, αλλά ανούσιων κινηματογραφικών παραγωγών. Πάντα, όμως, είναι ευπρόσδεκτος ακόμα ένας "auteur" από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού και ο Τodd Phillips απέδειξε με τον "Joker" ότι και ξέρει και μπορεί και, κυρίως, θέλει..

 

Η ταινία παρουσιάζεται στο Cineville της Τρίπολης, καθημερινά, στις 22:20.

 

 

 

 

 

 

 

Σχόλια

Το Arcadia938.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμα μη δημοσίευσης υβριστικών, συκοφαντικών, ρατσιστικών σχολίων και διαφημίσεων, καθώς αντιβαίνουν στις διατάξεις την κείμενης νομοθεσίας. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά προσωπικές απόψεις αναγνωστών.