Γεννημένος στο Διδυμότειχο, στις 22 Δεκεμβρίου 1882, τέκνο του Αγαπίου Ευγενίδη, ανώτατου δικαστικού της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, και της Χαρίκλειας Αφεντάκη, άφησε νωρίς τη γενέτειρα του για να ξεκινήσει το βίο του, το λαμπρό και σπάνιο βίο των μεγάλων ανδρών. Ο πατέρας του, διαβλέποντας από τότε στην αγγλική γλώσσα ένα μέσο μιας ευρύτερης κοσμοπολίτικης σταδιοδρομίας, τον προέτρεψε να σπουδάσει στο Robert College, τη Ροβέρτειο Σχολή των Ρωμιών της Πόλης. Έτσι, σε ηλικία 20 ετών ο Ευγένιος Ευγενίδης βρίσκεται, ήδη, απόφοιτος στην Κωνσταντινούπολη.

Από τον καιρό εκείνο, ο νεαρός ονειροπόλος Ευγενίδης είχε ήδη οραματισθεί τη δυνατότητα να αποκτήσει η Ελλάδα μεγάλα ναυπηγεία, εφάμιλλα των πιο γνωστών του κόσμου. Πολλοί συνάδελφοι του θα πουν αργότερα ότι τον διέκρινε "η επιχειρηματική πρόβλεψη στα όρια της ενόρασης".

 
Και πράγματι, σύντομα κατόρθωσε να εξασφαλίσει μια σημαντική θέση στο μεγάλο αγγλικό, εμπορικό οίκο "Doro' s Brothers" και σε ηλικία μόλις 24 ετών, το 1904, αναλαμβάνει τη διεύθυνση του μεγάλου πρακτορειακού οίκου "Reppen", όπου μετά από λίγο καιρό γίνεται συνεταίρος. Ταυτόχρονα επιδίδεται στο εμπόριο ξυλείας. Το 1923, μετά τη μικρασιατική καταστροφή, έρχεται στην Ελλάδα και αναλαμβάνει τη γενική πρακτόρευση των πλοίων της "Σουηδικής Ανατολικής Γραμμής" ( Svenska Orient Linen ). Στη συνέχεια ιδρύει το "Σκανδιναυικόν Πρακτορείον Εγγύς Ανατολής".

 
Λίγο μετά την κήρυξη του Β' Παγκοσμίου πολέμου, εγκαθίσταται στην Αίγυπτο, και στη συνέχεια στη Νότιο Αφρική, όπου οργανώνει τακτική ατμοπλοϊκή σύνδεση με τη Νότιο Αμερική. Τελικά, εγκαθίσταται στην Αργεντινή απ' όπου προετοιμάζει τη μεταπολεμική του εξόρμηση. Διαβλέπει για άλλη μια φορά έγκαιρα τη δημιουργία ισχυρού μεταναστευτικού ρεύματος και αμέσως στρέφεται στη ναυτιλία των υπερωκεανίων. Ιδρύει την εταιρία "Ηome Line" με έδρα τη Γένοβα και με τέσσερα υπερωκεάνια στη διαχείριση της, που καλύπτουν μεταναστευτικές ανάγκες της Ευρώπης προς Νότιο Αφρική, προς Αυστραλία, Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδά.

Δύο χρόνια μετά το τέλος του πολέμου, το 1947 ο Ευγένιος Ευγενίδης εγκαθίσταται στο Vevey της Ελβετίας, απ' όπου πλέον διευθύνει τις ανά τον κόσμο επιχειρήσεις του. Το 1953 στρέφει το ενδιαφέρον του προς την Ελλάδα, όπου οργανώνει την υπερωκεάνιο σύνδεση για τη Βόρειο Αμερική, την τακτική φορτηγό γραμμή για τη Νότιο Αμερική, ενώ αναπτύσσει πάντα ξεχωριστή δραστηριότητα με το πρωτοποριακό συγκρότημα του "Σκανδιναυικού Πρακτορείου".

 
Ήταν ο πρώτος εφοπλιστής που έδωσε παράδειγμα επαναπατρισμού πλοίου στην Ελλάδα, πλειοδοτώντας για το νεότευκτο φορτηγό "Αθήναι", που πήρε η Ελλάδα έναντι πολεμικών επανορθώσεων. Το πλοίο, υπό ελληνική σημαία, χρησιμοποιήθηκε για την εξυπηρέτηση της γραμμής Ελλάδας-Νοτίου Αμερικής. Αμέσως μετά, επιθυμώντας να εδραιώσει την επιχειρηματική του παρουσία στην Ελλάδα, διεκδίκησε την υπερωκεάνιο γραμμή Ελλάδας-Βορείου Αμερικής. Δρομολογεί το υπερωκεάνιο "Ατλάντικ", που το Δεκέμβριο μετονομάστηκε σε "Βασίλισσα Φρειδερίκη".

 
Γράφει ο Σπύρος Μελάς το 1954 στην "Εστία": "Από τα θρανία της Ροβερτείον Σχολής όπου εμαθήτευσε πρωτεύων, μου εξομολογήθη κάποτε (ο Ευγένιος Ευγενίδης), όταν τον πρωτογνώρισα ως γενικόν πρόξενο της Φιλανδίας στην έπαυλη της Γλυφάδας, ότι ονειροπολούσε να κερδίσει άφθονο χρήμα, όχι μόνο για τον εαυτό του, αλλά για να μπορεί να φαίνεται χρήσιμος και στους άλλους. Το έκανε σαν αληθινός χριστιανός και πατριώτης, αθόρυβα, μυστικά. Ενέδιδε σε όσες αιτήσεις αφορούσαν σε πράγματα που θεωρούσε ωφέλιμα στο σύνολο... Επλήρωνε εκδόσεις, εχρηματοδοτούσε αποστολές, έδινε υποτροφίες, διευκόλυνε ταξίδια... είχε ολόκληρο κατάλογο πτωχών που εβοηθούσε και άρχιζε από αυτούς την πληρωμή των μηνιαίων του υποχρεώσεων".

 
Ο Ευγένιος Ευγενίδης έτρεφε ανέκαθεν βαθιά εκτίμηση στην τεχνική γνώση, σε κάθε επίπεδο. Ειδικότερα για την κατάσταση στην Ελλάδα υποστήριζε: "Η αρρώστια τον τόπον μας είναι ότι δεν έχουμε κατάλληλους ανθρώπους για εκεί που μας χρειάζονται. Όλοι λένε ότι η Ελλάδα έχει μεγάλο υπόγειο πλούτο. Σίδερο, μολύβι, χρώμιο, βωξίτη κ.ά. Ωστόσο τα ελληνόπουλα σπουδάζουν γιατροί, δικηγόροι και φιλόλογοι που ύστερα δεν έχουμε τι να τους κάνουμε. Και μετά λέμε πως είμαστε λαός θαλασσινός. Όμως φτύνονμε αίμα για να βρούμε μηχανικούς πλοίων της προκοπής για νεώτερες μηχανές. Χωρίς τους ειδικούς και τους καταρτισμένους ανθρώπους, είναι αδύνατον να πάνε μπροστά οι κοινωνίες σήμερα...".

 
Η μεγάλη αυτή δωρεά του ναυτικού πλούτου προς τους νέους της Ελλάδας, αποκάλυψε την εξαιρετική ιδιοφυία του εθνικού ευεργέτη. Μίλησε για τεχνική εκπαίδευση πριν από 44 χρόνια, σε εποχή που ο τομέας αυτός ήταν στα σπάργανα, δικαιώνοντας εκείνο που είχε πει κάποτε ο πρόεδρος των βιομηχάνων Δημήτρης Μαρινόπουλος, απευθυνόμενος σε εφοπλιστές συνομιλητές του: "Δεν σας θέλουμε στην Ελλάδα για τα κεφάλαια σας. Σας θέλουμε για τα κεφάλια σας...".

Ίδρυμα Ευγενίδου

Το ίδρυμα Ευγενίδου (το οποίο είναι εναλλακτικά γνωστό και ως Ευγενίδειο Ίδρυμα) είναι ένα εκπαιδευτικό κοινωφελές ίδρυμα, το οποίο ιδρύθηκε στην Ελλάδα το 1956, σύμφωνα με την επιθυμία του εφοπλιστή Ευγένιου Ευγενίδη, ο οποίος με την διαθήκη του διέθεσε μεγάλο μέρος της περιουσίας του για τη σύσταση και λειτουργία του ιδρύματος:

"Συνιστώ εν Αθήναις κατά τούς ορισμούς του Ελληνικου Δικαίου Ίδρυμα υπό το όνομα ΙΔΡΥΜΑ ΕΥΓΕΝΙΔΟΥ, του οποίου σκοπός είναι νά συμβάλη εiς τήν εκπαίδευσιν νέων Ελληνικής ιθαγενείας εν τω επιστημονικώ καί τεχνικώ πεδίω".
— Ευγένιος Ευγενίδης, 21-8-1952


Στις 10 Φεβρουαρίου 1956 με σχετικό Βασιλικό Διάταγμα συνεστήθη το "Ίδρυμα Ευγενίδου" κατά την επιθυμία του διαθέτη το οποίο και τέθηκε υπό την διοίκηση της αδελφής του Μαριάνθης Σίμου. Από τότε άρχισαν να πραγματοποιούνται οι σκοποί που οραματίσθηκε ο χορηγός καθώς και η πλήρωση μιας από τις βασικότερες τότε ανάγκες της χώρας.

Κατά την κλιμάκωση των σκοπών του, το Ίδρυμα προέταξε την έκδοση τεχνικών βιβλίων τόσο σε θεωρητικό τομέα όσο και σε τεχνικούς - πρακτικούς τομείς. Ήταν το πρώτο ίδρυμα στη Χώρα που εφήρμοσε την Τεχνική και Τεχνολογική Βιβλιοθήκη για κάθε ενδιαφερόμενο και σπουδαστή τεχνικών σχολών ιδιαίτερα εκείνων των Δημοσίων Σχολών του Εμπορικού Ναυτικού, με πολύ χαμηλό κόστος.

Με την υΠ΄ αρίθμ. 611288/5031 9 Αυγούστου 1966 Απόφαση του Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας ανατέθηκε στο Ευγενίδειο Ίδρυμα η έκδοση τεχνικών και θεωρητικών βιβλίων και βοηθημάτων όλων των Ακαδημαϊκών Σχολών του Εμπορικού Ναυτικού, δια της οποίας επίσης συγκροτήθηκε και Επιτροπή Εκδόσεων με την στενή συνεργασία της Διεύθυνσης Ναυτικής Εκπαίδευσης του ΥΕΝ.

Τη Μαριάνθη Σίμου διαδέχθηκε, μετά τον θάνατό της στις 17-4-1981, ως Πρόεδρος του Ιδρύματος ο στενός συνεργάτης και διάδοχος του Ευγένιου Ευγενίδη στον επιχειρηματικό χώρο, Νίκος Βερνίκος – Ευγενίδης μέχρι τον θάνατό του στις 7-11-2000. Σήμερα, την ευθύνη για την ανάπτυξη της νέας στρατηγικής του Ιδρύματος έχει ο Λεωνίδας Δημητριάδης – Ευγενίδης, νέος Πρόεδρος από το 2000 και συνεχιστής του έργου του ιδρυτή του τόσο στον επιχειρηματικό όσο και στον κοινωνικό στίβο.

Η έδρα του Ιδρύματος σήμερα βρίσκεται στην αρχή της λεωφόρου Συγγρού, κοντά στο Δέλτα του Φαλήρου οι εγκαταστάσεις του οποίου περιλαμβάνουν το Ευγενίδειο Πλανητάριο, Διαδραστική Έκθεση Φυσικής και Βιοτεχνολογίας (σε τρεις ορόφους), μεγάλη βιβλιοθήκη και συνεδριακούς χώρους. Έργο του ιδρύματος είναι επίσης η ετήσια απονομή υποτροφιών και η έκδοση τεχνικών και ναυτιλιακών βιβλίων σε συνεργασία με το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και παλαιότερα με το Υπουργείο Παιδείας. Για την πολυδιάστατη προσφορά του Ιδρύματος στην ελληνική κοινωνία, το Ίδρυμα Ευγενίδου τιμήθηκε το Δεκέμβριο του 1965 με το Χρυσούν Μετάλλιον της Ακαδημίας Αθηνών.

Το Ίδρυμα Ευγενίδου βασίζεται μέχρι σήμερα σε ιδίους πόρους χωρίς να επιβαρύνει στο ελάχιστο την Πολιτεία για την συντήρηση και όλες του τις δραστηριότητες. Όπως έγραψε χαρακτηριστικά το περιοδικό Αργώ μετά τα εγκαίνια του κτιριακού συγκροτήματος του Ιδρύματος στις 7 Ιουνίου του 1965, με την παρουσία της πολιτικής και πνευματικής ηγεσίας του τόπου:

 "Δεν είχε η χώρα μας, ένα ανάκτορον για την παιδείαν, την επιστήμην και την τεχνολογίαν. Το απέκτησεν πρόσφατα. Η γενναιοδωρία τον εθνικού ευεργέτου Ενγενίου Ενγενίδου υπεκατέστησεν την αδυναμίαν της εθνικής πτώχειας"
 — Περιοδικό Αργώ, Ιούνιος 1965

 
Όταν τον Απρίλιο του 1954 φεύγει αδόκητα από τη ζωή, ήταν ήδη καθιερωμένος διεθνώς ως μεγάλου κύρους επιχειρηματική φυσιογνωμία και στην πατρίδα του ως εθνικός ευεργέτης. Ο πρόεδρος του δικηγορικού συλλόγου του καντονίου του Βω της Ελβετίας, Σοβερύ, αποκάλυψε μια προσωπική συζήτηση που είχε με τον Ευγενίδη, λίγες μέρες πριν το θάνατο του.

"Δεν θα έπρεπε κύριε Ευγενίδη να κουράζεστε τόσο, εξαντλώντας τις δυνάμεις σας και αγνοώντας τις επίμονες συστάσεις των γιατρών σας", τον συμβούλεψε ο κ. Σοβερύ. Και ο Ευγενίδης με μια εξομολόγηση εκ βαθέων, του απάντησε: "Αγαπώ φίλε μου την εργασία. Λατρεύω τη δίνη των υποθέσεων, την υπερνίκηση των δυσκολιών, τον αγώνα για την επί-τενξη τον σκοπού που επιδιώκω. Ακόμη χαίρομαι, και μη φανεί αυτό υπερβολικό, την αποτυχία, γιατί έτσι καταλαβαίνω μετά τη χαρά από το θρίαμβο. Όλα αυτά είναι το ενδιαφέρον της ζωής για μένα. Επιθυμώ όμως έναν αιφνίδιο θάνατο, εκεί, στη θέση μου, την ώρα που εργάζομαι, με όλες τις πνευματικές μου δυνάμεις ακέραιες και πριν τα γεράματα κι αρρώστια με καταβάλλουν. Μακάρι ο Θεός να μου χαρίσει και αυντή την καλή τύχη...".

Και ο Θεός άκουσε την επιθυμία του. Πέθανε στην Ελβετία, στις 22 Απριλίου του 1954, στη διάρκεια μιας δεξίωσης που μπορούσε να ήταν προς τιμήν του...

ΠΗΓΗ: hellenicnavy.gr/ el.wikipedia.org