Άλωση Τριπολιτσάς: Η, κατά τον Φωτάκο, "αδικαιολόγητη αλλά εξηγήσιμη" σφαγή

Θα πρέπει, εξαρχής, να επισημάνουμε πως το γεγονός αυτό, είχε οδηγήσει την τότε "κοινή γνώμη" του εξωτερικού- κυρίως των Ευρωπαίων- ν' αποκτήσουν πολύ δυσάρεστη εικόνα για την ίδια την Επανάσταση και τους επαναστατημένους Έλληνες. Φυσικά, κατά το 1821 και, εν γένει, τα πρώτα επαναστατικά χρόνια, η επιρροή των πολιτικών αντιπάλων κάθε κινήματος που διέθετε φιλελεύθερα, φιλολαϊκά, δημοκρατικά χαρακτηριστικά ή και αποσκοπούσε σ' "εθνική απελευθέρωση", ήταν η κυρίαρχη στα "ευρωπαϊκά σαλόνια".

Ωστόσο, η ίδια η Άλωση της Τριπολιτσάς και ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιήθηκε, ουσιαστικά καθόρισε και την "τύχη" των εντός της πόλεως ευρισκόμενων- πλην των Αρβανιτών, οι οποίοι σώθηκαν με παρέμβαση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, μετά τη συμφωνία που είχαν συνάψει οι δυο πλευρές.

Παρά τ' αντιθέτως θρυλούμενα, οι Έλληνες ιστορικοί δεν υπήρξαν "φειδωλοί", ως προς την περιγραφή των φρικαλεοτήτων που διέπραξαν οι Έλληνες πολιορκητές της Τριπολιτσάς, ειδικά απέναντι σε αμάχους.

Τι αναφέρουν ιστορικοί και χρονικογράφοι της εποχής

Ο Φιλήμονας γράφει: "Γυναίκες, ων η λευκότης διεφιλονείκει και προς αυτήν τήν χιόνα. Νεάνιδες, ων ουδ' ο θάνατος κατεμάρανε την ωραιότητα. Βρέφη, τα μεν χειραπτάζοντα τους μαστούς και βαβάζοντα, τα δε το στόμα έχοντα επί του μαστού μητρός αιμοφύρτου. Νέοι, γέροντες, άνδρες, ανάμικτοι κατέκειντο θέαμα βαρυπενθές, και οιονεί διεμαρτύροντο κατά της διαιρούσης την ανθρωπότητα πολιτικής τυραννίας και θρησκευτικής ετεροδοξίας. Ιδίως δε εκ της πύλης των Καλαβρύτων μέχρι του σατραπείου λεωφόρος από λιθοστρώτου μετεσχηματίσθη, ιν' είπωμεν, εις πτωματόστρωτον, και ουθ' ο πεζός, ουθ' ο ίππος επάτει επί της γης, αλλ' επί πτωμάτων".

Τον Φιλήμονα επιβεβαιώνει ο ίδιος ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, στ' απομνημονεύματά του: "Το άλογό μου από τα τείχη έως τα σαράγια δεν επάτησε γη."

Ο Σπυρίδων Τρικούπης γράφει: " Εφαίνοντο δε οι Έλληνες ως θέλοντες να εκδικηθώσιν εν μια ημέρα αδικήματα τεσσάρων αιώνων". Ο Διονύσιος Κόκκινος λέει: "Οι νικηταί δεν είχαν έλεος δια κανένα <...>. Κάθε ανθρώπινον αίσθημα είχε κοιμηθή εις τα στήθη των νικητών. Καμμία κραυγή προς οίκτον δεν εύρισκεν ακοήν".

Για όλη αυτή τη φρίκη δεν υπάρχει δικαιολογία, αλλά σίγουρα υπάρχει εξήγηση. Μια τέτοια δίνει ο Φώτιος Χρυσανθόπουλος (Φωτάκος): " Εμέθυσαν δε από το πνεύμα της εκδικήσεως, ενθυμηθέντες την τυραννίαν των Τούρκων εναντίον αυτών και των πατέρων των".

Η σφαγή και η λαφυραγώγηση κράτησαν 3 ημέρες. Σταμάτησαν, όταν οι αρχηγοί έβγαλαν προκήρυξη με την οποία αμνήστευαν τους Τούρκους. Αλλά, ήταν αμνηστία για νεκρούς ή ετοιμοθάνατους. Η Τριπολιτσά είχε μεταβληθεί πλέον σ' απέραντο σφαγείο.

Σίγουρα, θα ήταν υπερβολικό να περιμένουμε από τους προγόνους μας, οι οποίοι ήταν σκλάβοι μιας οπισθοδρομικής και βάρβαρης διοίκησης που το μόνο "μάθημα" που τους έδινε ήταν ο μισανθρωπισμός, να φανούν τόσο "ανώτεροι" και να μην καταστρέψουν μια πολιορκημένη πόλη που δεν παραδόθηκε αμαχητί, μέσω συνθήκης- υπήρξε διαπραγμάτευση, από τις 13 Σεπτεμβρίου 1821 ήδη, η οποία δεν ευοδώθηκε, λόγω συγκυριών και πολιτικών υπολογισμών.

Ωστόσο, υπάρχουν περιστατικά που δεν μπορούν να δικαιολογηθούν, όσο κι αν προσπαθήσει κάποιος να υποστηρίξει πως ήταν φαινόμενα "συνηθισμένα" για την εποχή: Η εν ψυχρώ εκτέλεση γυναικόπαιδων στον Άγιο Βλάση, στην πύλη του Μυστρά (σ.σ. σημερινή οδός Σπάρτης), στην πύλη του Αναπλιού και σε φαράγγι των Τρικόρφων.

Αυτές οι πράξεις είναι καθαρά δείγματα μιας εγκληματικής φύσεως, της ίδιας που επέδειξαν οι Οθωμανοί στη Χίο το 1822 και σε άλλες πολλές παρόμοιες περιπτώσεις, ακόμα και πριν την έναρξη της Επανάστασης του 1821.

Όπως σωστά δεν εξωραΐζονται αυτές, ως "φαινόμενα μιας άλλης εποχής", το ίδιο θα πρέπει να ισχύει και για την σφαγή στην Τριπολιτσά, εάν κι εφόσον θέλουμε να βλέπουμε την Ιστορία όπως είναι και όχι όπως μας "επιτάσσει" η εκάστοτε "πατριδοκαπηλεία" και οι ιδιοτελείς της "λειτουργοί"..

(Τ' αποσπάσματα παρατίθενται αυτούσια, χωρίς όμως την στίξη του πολυτονικού συστήματος. Στην κεντρική φωτογραφία, γκραβούρα της εποχής που απεικονίζει τις σφαγές στη Χίο από την Ιστορία της Επανάστασης του 1821 του Δημήτρη Φωτιάδη)