Η αιολική ενέργεια ως κινητήριος δύναμη για τη βιώσιμη ανάπτυξη της Πελοποννήσου

Η αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων και η μετάβαση σε ένα βιώσιμο ενεργειακό μέλλον αποτελούν προτεραιότητες για την Ελλάδα και, ειδικότερα, για την Πελοπόννησο – μια περιοχή με μοναδική φυσική κληρονομιά και σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό, το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, σε συνεργασία με την εταιρεία Prorata, διεξήγαγε έρευνα καταγράφοντας τις απόψεις των κατοίκων των Δήμων Τρίπολης, Βόρειας Κυνουρίας, Καλαμάτας, Μεγαλόπολης και Δυτικής Μάνης σχετικά με τη σημασία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στην αιολική ενέργεια, η οποία συγκαταλέγεται μεταξύ των καθαρότερων και πιο αποδοτικών μορφών ανανεώσιμης ενέργειας.

Η Ελλάδα καταγράφει σημαντικές επιδόσεις στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, κατακτώντας τη δεύτερη θέση παγκοσμίως στην ηλιακή ενέργεια και την έβδομη στην παραγωγή αιολικής ενέργειας.Το 2023, η χώρα πέτυχε τη μετάβασή της από καθαρά εισαγωγέα σε εξαγωγική δύναμη ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ μέχρι σήμερα έχουν επενδυθεί 9,5 δισεκατομμύρια ευρώ σε έργα υποδομών και δικτύων. Παράλληλα, την περασμένη χρονιά διανεμήθηκαν πολλά εκατομμύρια ευρώ σε ανταποδοτικά οφέλη προς τους δήμους και τις τοπικές κοινότητες, επιβεβαιώνοντας τον καταλυτικό ρόλο της πράσινης ενέργειας στην οικονομική ανάπτυξη των περιοχών αυτών.

Η έρευνα βασίστηκε σε μια πολυεπίπεδη μεθοδολογία, συνδυάζοντας ποσοτικές και ποιοτικές τεχνικές συλλογής δεδομένων, όπως τηλεφωνικές συνεντεύξεις (CATI), δομημένα ερωτηματολόγια και εστιασμένες ομάδες συζήτησης (focus groups). Επιπλέον, πραγματοποιήθηκαν προσωπικές συνεντεύξεις και επιτόπιες επισκέψεις στις τοπικές κοινότητες, προσφέροντας μια βιωματική κατανόηση των τοπικών προκλήσεων και της στάσης των πολιτών απέναντι στην αιολική ενέργεια.

Στο πλαίσιο της παγκόσμιας μετάβασης προς την πράσινη ενέργεια, η Ελλάδα σημειώνει σημαντική πρόοδο, με την Πελοπόννησο να αναδεικνύεται σε κομβική περιοχή για την ανάπτυξη υποδομών αιολικής ενέργειας. Τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν τη διαρκώς αυξανόμενη αναγνώριση της αιολικής ενέργειας ως βασικού πυλώνα της βιώσιμης ανάπτυξης και της ενεργειακής αυτονομίας της χώρας. Οι πολίτες της Πελοποννήσου εκφράζουν θετική στάση απέναντι στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αναγνωρίζοντας τα πολλαπλά οφέλη που προσφέρουν, όπως η μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, η προστασία του περιβάλλοντος, η δημιουργία θέσεων εργασίας και η ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.

Στο παρακάτω διάγραμμα αποτυπώνονται οι αντιλήψεις των κατοίκων των υπό μελέτη περιοχών σχετικά με συγκεκριμένες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι η πλειονότητα των πολιτών αναγνωρίζει τη συμβολή των ΑΠΕ στην καταπολέμηση των περιβαλλοντικών προβλημάτων. Συγκεκριμένα, το 45% των ερωτηθέντων τις θεωρεί πολύ ή αρκετά αποτελεσματικές, γεγονός που αντανακλά την αυξανόμενη εμπιστοσύνη στη βιωσιμότητα και τα οφέλη τους. Παράλληλα, ένα σημαντικό ποσοστό των ερωτηθέντων (28%) διατηρεί ουδέτερη στάση, γεγονός που υποδηλώνει είτε επιφυλακτικότητα είτε έλλειψη επαρκούς ενημέρωσης, χωρίς ωστόσο να σημαίνει απόρριψη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Η ενίσχυση της διαφάνειας και η στοχευμένη ενημέρωση μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη μετατόπιση αυτής της ομάδας προς μια πιο θετική στάση.

Μέσα από ανοιχτό διάλογο, σαφείς απαντήσεις σε ανησυχίες και παραδείγματα επιτυχημένων εφαρμογών των ΑΠΕ, οι πολίτες μπορούν να αποκτήσουν σαφέστερη εικόνα για τα οφέλη της πράσινης ενέργειας, περιορίζοντας τις αμφιβολίες τους. Παράλληλα, η διαφανής διαδικασία σχεδιασμού και υλοποίησης των έργων, σε συνδυασμό με την ενεργή συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στη λήψη αποφάσεων, ενισχύει την εμπιστοσύνη και συμβάλλει στην εδραίωση μιας θετικής αντίληψης για τις ΑΠΕ ως βιώσιμης λύσης για το μέλλον.

Αντίθετα, μόλις το 23% εκφράζει αρνητική στάση, ενώ το ποσοστό όσων δεν έχουν διαμορφώσει άποψη είναι περιορισμένο. Τα στοιχεία αυτά υπογραμμίζουν τη σημασία της συνεχιζόμενης ενημέρωσης και της ενεργής συμμετοχής των πολιτών στη διαδικασία ενεργειακής μετάβασης.

Η Πελοπόννησος διαθέτει ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη αιολικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, γεγονός που επιβεβαιώνεται από το αυξανόμενο ενδιαφέρον των κατοίκων για τη στροφή προς την καθαρή ενέργεια. Παρότι μια μερίδα του πληθυσμού εκφράζει ανησυχίες, αυτές αφορούν κυρίως την ανάγκη για πληρέστερη ενημέρωση και διαφανείς διαδικασίες στον σχεδιασμό και την ανάπτυξη των έργων.

Η έρευνα επιβεβαιώνει ότι η αποδοχή της αιολικής ενέργειας ενισχύεται μέσα από τη διαφάνεια, την έγκαιρη ενημέρωση και την ενεργό συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών. Οι πολίτες επιθυμούν να έχουν ουσιαστικό ρόλο στη λήψη αποφάσεων που αφορούν τον τόπο τους, διασφαλίζοντας ότι η ανάπτυξη των αιολικών υποδομών θα πραγματοποιηθεί με όρους που σέβονται το περιβάλλον και μεγιστοποιούν τα οφέλη για όλους.

Ο Δρ. Σωτήρης Πετρόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, δήλωσε σχετικά: “Η έρευνα που διεξήχθη στους Δήμους της Πελοποννήσου ανέδειξε κάτι πολύ ουσιαστικό: η ενεργειακή μετάβαση δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς τη φωνή και τη συναίνεση των τοπικών κοινωνιών. Η Πελοπόννησος έχει όλα τα εχέγγυα να αποτελέσει πρότυπο πράσινης ανάπτυξης, εφόσον επενδύσουμε στη γνώση, τη διαφάνεια και τη συμμετοχή των πολιτών. Με την Πελοπόννησο στην πρωτοπορία της πράσινης μετάβασης, η αιολική ενέργεια μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση ενός πιο βιώσιμου και οικονομικά ανθεκτικού μέλλοντος.”.