Σαν Σημερα: Προσωπα

Σιμόν ντε Μποβουάρ: "Γυναίκα δε γεννιέσαι, γίνεσαι"

Το πολυδιαβασμένο βιβλίο της "Το δεύτερο φύλο" θεωρείται η βίβλος του φεμινισμού. Γαλλίδα συγγραφέας και φεμινίστρια, σύντροφος του σπουδαίου Γάλλου υπαρξιστή φιλοσόφου και πολιτικού ακτιβιστή Ζαν Πολ Σαρτρ, έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα.

 

Ένα από τα πιο φωτεινά γυναικεία σύμβολα του 20ού αιώνα, η οποία άλλαξε ριζικά τον τρόπο με τον οποίο νοείται η γυναίκα. Η ζωή και η σκέψη της Σιμόν ντε Μποβουάρ ξέφευγαν από τα στενά φεμινιστικά πλαίσια, περιπλέκονταν με τον υπαρξισμό, την Αριστερά, τη σεξουαλική απελευθέρωση, τη Γαλλική διανόηση και επηρέασαν σε επίπεδο ιδεών και φαινομένων την κοινωνία.

 

 

Η Σιμόν Λισί Ερνεστίν Μαρί Μπερτράν ντε Μποβουάρ (Simone-Lucie-Ernestine-Marie Bertrand de Beauvoir)γεννιέται στις 9 Ιανουαρίου 1908 στο Παρίσι, μεγαλώνει σε ένα συντηρητικό, μεγαλοαστικό και καθολικό περιβάλλον και σε μικρή ηλικία θέλει να γίνει καλόγρια. Στα 14 της χρόνια περνάει μια σημαντική υπαρξιακή κρίση που την απομακρύνει μια και καλή από το Θεό και την εθίζει στη φιλοσοφική αναζήτηση. Το πάθος της για τη φιλοσοφία την οδηγεί στα έδρανα της École Normale Supérieure, όπου ξεχωρίζει για την ανατρεπτική της σκέψη.

 

Η σχέση της με τον Σαρτρ

 

Στο Πανεπιστήμιο, γνώρισε τον μετέπειτα διάσημο υπαρξιστή και φιλόσοφο Ζαν Πωλ Σαρτρ, με τον οποίο δημιούργησε μια ελεύθερη ερωτική σχέση που κράτησε μέχρι το τέλος της ζωής τους. Η σχέση τους επηρέασε πολύ το έργο της Μποβουάρ και πολλά γραπτά της βασίστηκαν στον υπαρξισμό του Σαρτρ. Ακόμα και σήμερα πολλοί θεωρούν παράδοξη, την επιρροή που ασκούσε ένας άντρας σε μια ένθερμη φεμινίστρια σαν τη Μποβουάρ. Ωστόσο τον επηρέαζε βαθιά και η ίδια. Η προσωπική τους σχέση όμως, δεν ήταν τυπική και συμβατική. Δεν παντρεύτηκαν ποτέ, αν και ο Σαρτρ της είχε κάνει πρόταση την οποία η Σιμόν απέρριψε. Τον περισσότερο καιρό έμεναν σε διαφορετικά σπίτια. Ήταν ελεύθεροι να έχουν σεξουαλικές σχέσεις και με άλλους συντρόφους ή να συνευρίσκονται ακόμα και όλοι μαζί.

 

 

Το 1931 όταν  ο Σαρτρ ζήτησε από τη σύντροφό του να τον παντρευτεί, η απάντηση της ήταν συνεπής με την κοσμοθεωρία της: "ο γάμος, είναι περιορισμός, αστικοποίηση, αλλά και θεσμοθετημένη παρέμβαση του κράτους στην ιδιωτική ζωή των πολιτών". Παρά την άρνησή της, η σχέση τους συνεχίστηκε με το ίδιο πάθος και αφοσίωση. Το ίδιο και η αλληλεπίδραση στις απόψεις και τις θεωρίες τους. Μετά το τέλος του πολέμου μάλιστα, συνεργάστηκαν στην έκδοση του περιοδικού, Les Temps Modernes,  δηλαδή Μοντέρνοι Καιροί. Ο ελεύθερος έρωτας που ζούσε με τον Σαρτρ, αποτέλεσε και θέμα αρκετών γραπτών της Μποβουάρ προκαλώντας τα σχόλια των συντηρητικών, που τη θεωρούσαν "πορνογράφο" και "νυμφομανή".

 

Το έργο της

 

Το 1949 εξέδωσε το φιλοσοφικό δοκίμιο "Το δεύτερο φύλο", που την έκανε διάσημη σε όλο τον κόσμο. Είναι μία εμπεριστατωμένη και φλογερή έκκληση για την κατάργηση εκείνου που αποκαλούσε μύθο του "αιώνιου θηλυκού". Τη δεκαετία του '60 το βιβλίο αυτό θεωρήθηκε ένα από τα κλασσικά έργα της φεμινιστικής λογοτεχνίας και βρισκόταν για πολλά χρόνια στη λίστα του Βατικανού με τα απαγορευμένα βιβλία (Index Librorum Prohibitorum). Η ντε Μποβουάρ υποστηρίζει ότι τα βασικά δικαιώματα του ατόμου πρέπει να στηρίζονται στην ισότητα δικαιωμάτων του άνδρα και της γυναίκας. Αυτά θεμελιώνονται στην κοινή δομή της ύπαρξής τους, ανεξάρτητα από τη σεξουαλικότητά τους. Αλλά και αυτή η ριζοσπαστική διατύπωση ήταν χρωματισμένη από τη φιλοσοφία που ασπάστηκε διά βίου, τον υπαρξισμό, τη φιλοσοφία της ελευθερίας και της ευθύνης, την οποία εξέφρασε, αποκρυστάλλωσε και τελειοποίησε παρέα με τον αιώνιο φίλο, σύντροφό της και συν-φιλόσοφο Ζαν-Πολ Σαρτρ.

 

 

Από το λογοτεχνικό της έργο, το οποίο μπολιάζει με τις ιδέες του Υπαρξισμού, ξεχωρίζει το μυθιστόρημα οι "Μανδαρίνοι" (1954), που κέρδισε το βραβείο Γκονκούρ. Αναφέρεται στην προσπάθεια μιας ομάδας διανοουμένων μετά τον πόλεμο να εγκαταλείψουν την κοινωνική θέση των "μανδαρίνων" (της μορφωμένης ελίτ) και να αναλάβουν πολιτική δράση. Ένα μεγάλο μέρος του συγγραφικού της έργου είναι αφιερωμένο σε αυτοβιογραφικά κείμενα, που εκτός από το προσωπικό ενδιαφέρον, αποτελούν ένα πορτρέτο της πνευματικής ζωής της Γαλλίας, από τη δεκαετία του '30 έως τη δεκαετία του '70 . Η ντε Μποβουάρ ενδιαφέρθηκε ακόμη και για το ζήτημα των γηρατειών. Το βιβλίο της "Ένας πολύ γλυκός θάνατος" (1964) αναφέρεται στο θάνατο της μητέρας της σ’ ένα νοσοκομείο του Παρισιού. Το 1981 έγραψε το βιβλίο "Η τελετή του αποχαιρετισμού", ένα γεμάτο πόνο απολογισμό των τελευταίων χρόνων του Σαρτρ. Στην εργογραφία της περιλαμβάνονται, ακόμη, ταξιδιωτικά δοκίμια για την Κίνα και την Αμερική.

 

True stories

 

- Το Βατικανό συμπεριέλαβε το "Δεύτερο Φύλο" στη μαύρη λίστα με τα απαγορευμένα βιβλία για πολλά χρόνια. Ωστόσο η απαγόρευση δεν εμπόδισε την εξάπλωση της φήμης της Μποβουάρ. Ίσως και να βοήθησε.

 

 

- Οι δύο διανοούμενοι, Μποβουάρ - Σαρτρ επιδίδονταν στη σεξουαλική εκμετάλλευση των μαθητών τους, σύμφωνα με τη βιογράφο τους, η οποία κυρίως στηρίχτηκε στα ημερολόγια και στην αλληλογραφία των Σαρτρ - Ντε Μποβουάρ. Ενα από τα πρώτα "θύματά" τους ήταν η ανήλικη Ολγα Κοζάκιεβιτς όταν η Σιμόν ντε Μποβουάρ έφτασε στη Ρουέν, τον Οκτώβριο του 1932, για να αναλάβει τη θέση της στο Λύκειο Ζαν ντ' Αρκ, τις πρώτες μέρες δεν έδωσε σχεδόν καμιά σημασία στο χλομό, σκυθρωπό πρόσωπο της δεκαεφτάχρονης Ρωσίδα μετανάστριας που καθόταν στα πίσω θρανία της τάξης.

 

Μέσα σε έξι μήνες, η μικρή Ρωσίδα έμελλε να εμπνεύσει στην Μποβουάρ ένα πάθος εξίσου δυνατό μ' εκείνο που θα ξυπνούσε μέσα της ένας άντρας. Η Όλγα υπήρξε ο καταλύτης που απελευθέρωσε τη φαντασία της Μποβουάρ και της ενέπνευσε την "Προσκεκλημένη" (L'Invitee), το πρώτο μυθιστόρημά της που έφτασε στο τυπογραφείο. Μούσα και μοντέλο συνάμα, μυθοποιήθηκε από την Μποβουάρ ως "Ξαβιέ" και από τον Σαρτρ ως "Ιβιτς" στην τριλογία του "Les Chemins de la liberte" (Οι Δρόμοι της Ελευθερίας). Στα μάτια της δασκάλας της, της Σιμόν, που την περιγράφει ως "perle noire", το μαύρο μαργαριτάρι που τόσο λαχταρούσε να σκεπάσει τα "μαργαριταρένια μάγουλά" του με φιλιά, το κορίτσι έγινε ένα ανεκτίμητο κόσμημα, το οποίο δεν άργησε να λιμπιστεί και ο Σαρτρ.

 

Η επιρροή που άσκησε η Ολγα στο μυαλό πρώτα της Μποβουάρ και μετά του Σαρτρ ήταν τόσο ισχυρή, που τους ενέπνευσε τέσσερα βιβλία και τουλάχιστον ένα θεατρικό έργο, το "Huis Clos" ("Κεκλεισμένων των Θυρών").

 

 

Το τέλος

Η Μποβουάρ πέθανε στις 14 Απριλίου του 1986 από πνευμονία και τάφηκε στο κοιμητήριο Μονπαρνάς του Παρισιού, δίπλα στον σύντροφο της ζωής της τον Σαρτρ που είχε φύγει έξι χρόνια νωρίτερα. Η Σιμόν Ντε Μπονουάρ θεωρείται μέχρι σήμερα η "ιέρεια" του φεμινισμού. Η ίδια αν και δεν έπαιξε σημαντικό ρόλο στην  ακτιβιστική δράση του φεμινιστικού κινήματος, προσέφερε την υποστήριξή της στις μαχητικές φεμινίστριες του Κινήματος για την Απελευθέρωση της γυναίκας. Το "Δεύτερο Φύλο" παραμένει ένα επίκαιρο σύγγραμμα που περιγράφει την γυναικεία καταπίεση στο δυτικό κόσμο και σε μεγάλες περιοχές της Ασίας, της Αφρικής και της λατινική Αμερικής.

 

Βιβλία της στα Ελληνικά

- Το δεύτερο φύλο 

- Ένας πολύ γλυκός θάνατος 

- Οι αναμνήσεις μιας καθωσπρέπει κόρης 

- Για μια ηθική της αμφισβήτησης 

- Η μεγάλη Πορεία: Δοκίμιο για την Κίνα 

- Η δύναμη των πραγμάτων 

- Η δύναμη της ζωής 

- Η Καλεσμένη 

- Οι Μανδαρίνοι 

- Προδομένη Γυναίκα 

- Πύρρος και Κινέας 

 

 Πηγές: tvxs.gr/sansimera.gr/athensvoice.gr/mixanitouxronou.gr/enet.gr

Σχόλια

Το Arcadia938.gr σέβεται όλες τις απόψεις, αλλά διατηρεί το δικαίωμα μη δημοσίευσης υβριστικών, συκοφαντικών, ρατσιστικών σχολίων και διαφημίσεων, καθώς αντιβαίνουν στις διατάξεις την κείμενης νομοθεσίας. Τα σχόλια απηχούν αποκλειστικά προσωπικές απόψεις αναγνωστών.