Η ομιλία του Γιώργου Παπαηλιού στην ολομέλεια της Βουλής, την Τετάρτη 08.02.2023, επί  του νομοσχεδίου για την προστασία των καταναλωτών και την τροπολογία για το "ναζιστικό μόρφωμα Κασιδιάρη".

Βάσει του Συντάγματος, τα πολιτικά κόμματα ιδρύονται και λειτουργούν ελεύθερα. Δεν υφίσταται ρύθμιση που να προβλέπει την απαγόρευση πολιτικού κόμματος. 

Εξάλλου, σύμφωνα με το Σύνταγμα, το εκλογικό δικαίωμα οποιουδήποτε πολίτη  δεν μπορεί να περιοριστεί, παρά μόνον, αν υφίσταται αμετάκλητη ποινική καταδίκη του για ορισμένα εγκλήματα. 

Εν προκειμένω, τίθεται το ζήτημα, αν, με τον εκλογικό νόμο παρέχεται η ευχέρεια να απαγορευτεί η καταχρηστική μεταμφίεση μιάς  εγκληματικής οργάνωσης σε πολιτικό κόμμα που διεκδικεί να μετάσχει στην εκλογική διαδικασία. Αυτό διαφέρει από την απαγόρευση και πολύ περισσότερο τη διάλυση ενός πολιτικού κόμματος. 

Η  θεσμοθέτηση, με την κυβερνητική  τροπολογία, για τη μη συμμετοχή του μορφώματος «Κασιδιάρη» στις επικείμενες εκλογές, φαίνεται ότι αποσκοπεί στην παρεμπόδιση της ενδεχόμενης επιστροφής της Χρυσής Αυγής υπό άλλο μανδύα (το μόρφωμα «Κασιδιάρη»), για να εμφανιστεί η ΝΔ ως αμιγώς κεντροδεξιά δύναμη που αντιτίθεται στην ακροδεξιά, προς άγραν ψήφων, αλλά και προς ενίσχυση του ενδεχόμενου της αυτοδυναμίας. 

Πρόκειται για δύσκολη άσκηση συνταγματικού δικαίου, η οποία εξελίσσεται και σε  πολιτικό δίλημμα: Ο αποκλεισμός από τις εκλογές των νεοναζί  που έχουν διαπράξει εγκλήματα, δεν πρέπει  να γίνει κατά τρόπο αντίθετο προς το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. 

Και αυτό δεν υλοποιείται με την κυβερνητική τροπολογία, που είναι ασαφής και ευρύτατη. Αφήνει μεγάλα περιθώρια ερμηνειών, παρερμηνειών και καταχρήσεων, ενώ δεν θα έπρεπε να αφήνει «παράθυρα» για διευρυμένες ερμηνείες και τον ενδεχόμενο μελλοντικό αποκλεισμό άλλων κομμάτων, όπως γίνεται με την τιθέμενη προϋπόθεση που παραπέμπει στο άρθρο 29 του Συντάγματος, χωρίς εξειδίκευση, αφήνοντας τα παραπάνω «παράθυρα» ανοιχτά. Στην κυβερνητική τροπολογία δεν αποτυπώνεται, τουλάχιστον απολύτως,  ο  σκοπός (;) της προτεινόμενης ρύθμισης που είναι η προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος από τους εχθρούς του (ο αποκλεισμός νεοναζιστικών κομμάτων από την εκλογική διαδικασία). 

Ας σημειωθεί μάλιστα, ότι η ευθύνη της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι μεγάλη, για το γεγονός ότι ο καταδικασμένος Κασιδιάρης εδώ και τρία χρόνια ανενόχλητος μέσα από τις φυλακές έχει πολιτική δράση, μέσω (και) των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

(Και) με αυτό τον τρόπο η κυβέρνηση άφησε και πάλι «το αυγό του φιδιού να επωαστεί».  

Πάντως ενώπιον του διλήμματος,  αποκλεισμού των νεοναζί και του σεβασμού του Συντάγματος, ιδιαίτερη σημασία  έχει ο σεβασμός στο Σύνταγμα. Τυχόν παραβίαση του Συντάγματος για την αντιμετώπιση των εχθρών της Δημοκρατίας θα αποτελούσε για τους νεοναζί μεγαλύτερη νίκη από ό,τι η συμμετοχή τους στις εκλογές. 

Μάλιστα, η κυβέρνηση εισάγει τη ρύθμιση κατά τη διάρκεια της παρατεταμένης οιονεί προεκλογικής περιόδου, ελάχιστο χρόνο πριν τις βουλευτικές εκλογές.

Στο πλαίσιο του Συντάγματος, η ρύθμιση  δεν θα έπρεπε να αποτελεί «κερκόπορτα» για την επέκταση της εφαρμογής της και σε άλλες «πολιτικές περιπτώσεις», και μάλιστα στο πλαίσιο της ανιστόρητης θεωρίας των δύο άκρων που εξισώνει το φασισμό με τον κομμουνισμό.

Αν ένα κόμμα επιλέξει να καταθέσει ψηφοδέλτιο με υποψήφιο που έχει καταδικαστεί για τα αδικήματα των άρθρων 187 (εγκληματική οργάνωση) και 187Α’  (τρομοκρατικές πράξεις) του Π.Κ., ο υποψήφιος απαγορεύεται να κατέλθει στις εκλογές, και ο Άρειος Πάγος  μπορεί να κρίνει ότι το κόμμα δεν μπορεί να καταθέσει συνδυασμό.

Είναι εξαιρετικά προβληματικό το γεγονός, ότι παρέχεται στον Άρειο Πάγο, στο Α΄ Τμήμα του, που είναι επιφορτισμένο με την αρμοδιότητα ανακήρυξης των συνδυασμών, ανεπίτρεπτα ευρεία αρμοδιότητα, να κρίνει αν ένα κόμμα είναι δημοκρατικό ή όχι με ένα εξαιρετικά επισφαλές κριτήριο και πολιτικά χαρακτηριστικά, και μάλιστα έχοντας ελαχιστότατο χρονικό περιθώριο, μη επαρκές για τη διαμόρφωση ουσιαστικής κρίσης. 

Η χώρα μας δεν έχει διολισθήσει ακόμη σε αντιδημοκρατικές ατραπούς ώστε να απαγορεύει την ύπαρξη και λειτουργία πολιτικών κομμάτων, όπως συμβαίνει σε κάποιες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις οποίες έχει απαγορευτεί η λειτουργία κομμάτων της αριστεράς. 

Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, ώστε η κοινή γνώμη να μην υπολάβει τις εν εξελίξει διεργασίες ως απόπειρα απαγόρευσης πολιτικών κομμάτων. Αυτό θα ενίσχυε τα μορφώματα τύπου «Κασιδιάρη», την πολιτική αντίληψή τους ακόμη και την εγκληματική δράση τους.

Προφανώς τη σημαντικότερη άμυνα έναντι των εχθρών του Συντάγματος και της δημοκρατίας, του ναζισμού και του φασισμού, δεν μπορεί να αποτελέσει η απαγόρευση της συμμετοχής των εκπροσώπων τους στις εκλογές, αλλά η πολιτική και κοινωνική απομόνωσή τους, η πολιτειακή παιδεία και η απαξίωση του ακροδεξιού λόγου.

Με θεσμικά μέτρα-εμπόδια και μόνον δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ο ναζισμός ως πολιτική και κοινωνική στάση και συμπεριφορά. Η ναζιστική απειλή και ο φασισμός μπορούν να παταχθούν κυρίως, με τη διαμόρφωση αντιφασιστικής συνείδησης στην κοινωνία, στις γειτονιές, στο σχολείο, στους χώρους εργασίας, αλλά και στο δρόμο.

Εν κατακλείδι, η προτεινόμενη από την κυβέρνηση της ΝΔ τροπολογία πάσχει συνταγματικά και πολιτικά.