Μεγάλη Δευτέρα: "Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός"- Η παραβολή των Δέκα Παρθένων
Η Εκκλησία καλεί σε μετάνοια και εσωτερική κάθαρση, θέτοντας το θεμέλιο για τα γεγονότα που ακολουθούν.
Η Μεγάλη Δευτέρα εισάγει τους πιστούς στην κατανυκτική ατμόσφαιρα της Μεγάλης Εβδομάδας, με την ακολουθία του Νυμφίου να κυριαρχεί.
Η ακολουθία αυτή, που ξεκινά από το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων, εστιάζει στην παραβολή των Δέκα Παρθένων (Ματθ. 25:1-13), την οποία ο π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ θεωρεί κεντρική για την κατανόηση της πνευματικής εγρήγορσης (Φλωρόφσκυ, 1972).
Σύμφωνα με τον ίδιο, η εικόνα του Χριστού ως Νυμφίου της Εκκλησίας καλεί τους πιστούς να προετοιμαστούν για τη Δευτέρα Παρουσία, κρατώντας αναμμένες τις «λαμπάδες» της πίστης τους. Το τροπάριο «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός», που αποδίδεται στον Κοσμά τον Μελωδό, όπως σημειώνει ο Ευστράτιος Αργέντης στην «Υμνολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας» (1955), ενισχύει αυτό το μήνυμα με τον κατανυκτικό του τόνο.
Ο θεολόγος Ιωάννης Φουντούλης προσθέτει ότι η ημέρα συνδέεται και με την ιστορία του Ιωσήφ (Γεν. 37), ο οποίος προτυπώνει τη θυσία του Χριστού, καθώς πουλήθηκε από τα αδέλφια του (Φουντούλης, 1990). Η Εκκλησία, μέσα από αυτά τα κείμενα, καλεί σε μετάνοια και εσωτερική κάθαρση, θέτοντας το θεμέλιο για τα γεγονότα που ακολουθούν. Παράλληλα, η ατμόσφαιρα στις εκκλησίες, με τους χαμηλούς φωτισμούς και τις ψαλμωδίες, δημιουργεί ένα κλίμα βαθιάς περισυλλογής.
Ο π. Αλέξανδρος Σμέμαν υπογραμμίζει ότι η Μεγάλη Δευτέρα είναι μια πρόσκληση για συμμετοχή στο μυστήριο του Πάθους, όχι ως θεατές, αλλά ως ενεργοί μάρτυρες (Schmemann, 1986). Έτσι, η ημέρα αυτή λειτουργεί ως πνευματικό κατώφλι για την πορεία προς το Σταυρό και την Ανάσταση.
