Παπαηλιού: "Σε εξέλιξη η επιχείρηση συγκάλυψης του εγκλήματος των Τεμπών"

Ο βουλευτής Αρκαδίας και Τομεάρχης Δικαιοσύνης του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
Γιώργος Παπαηλιού, μιλώντας στην Ολομέλεια της Βουλής, κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου του Υπουργείου Δικαιοσύνης «Αντιμετώπιση νέων μορφών βίας κατά των γυναικών – Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1385 – Πρόσθετες ρυθμίσεις στον νόμο περί ενδοοικογενειακής βίας – Αναδιοργάνωση των ιατροδικαστικών υπηρεσιών – Ενίσχυση της λειτουργίας της Eurojust - Μέτρα για την προστασία των ανηλίκων και την καταπολέμηση της εγκληματικότητας – Δικονομικές διατάξεις αρμοδιότητας των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και άλλες ρυθμίσεις», είπε, μεταξύ των άλλων, τα εξής:

1) Καταρχάς, ας υπομνηστεί η τοποθέτησή μου για τη διάταξη στο τελευταίο πριν τις διακοπές των Χριστουγέννων νομοσχέδιο του 2024, με την οποία παρατάθηκε η παραμονή στη θέση του προϊσταμένου της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Αθηνών του, κατά την έναρξη ισχύος του νόμου, υπηρετούντος (προϊσταμένου), ακόμη και 2 χρόνια μετά την αφυπηρέτηση-τη συνταξιοδότησή του.

Είπα τότε: Οι παρατάσεις συγκεκριμένων ρυθμίσεων που δίδονται νομοθετικά, δεν είναι πάντα τυπικές και «αθώες». Δεν υφίσταται δικαιολογητικός λόγος γι΄ αυτή την παράταση, αφού υπάρχουν στελέχη σ΄ αυτήν (την Ιατροδικαστική Υπηρεσία Αθηνών), η οποία σημειωτέον εποπτεύει και τις άλλες, τις περιφερειακές Ιατροδικαστικές Υπηρεσίες της χώρας, τα οποία μπορούν να αναλάβουν αυτή τη θέση.

Και βέβαια, είναι ακατανόητο, το πώς αυτή η παράταση φθάνει και 2 χρόνια μετά την αφυπηρέτηση-τη συνταξιοδότηση του συγκεκριμένου προϊσταμένου. Μ΄ αυτό τον τρόπο, προϊστάμενος της . Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Αθηνών θα είναι συνταξιούχος. Γιατί άραγε; Σημειώνεται, ότι ο εν λόγω προϊστάμενος ιατροδικαστής είχε συμμετάσχει-είχε εμπλακεί, ως επόπτης, στην ιατροδικαστική εξέταση των θυμάτων του εγκλήματος των Τεμπών. – και μη μου πείτε ότι το ταξίδι του στη Λάρισα έγινε χωρίς συνεννόηση, χωρίς συγκεκριμένο λόγο κα χωρίς άνωθεν εντολή. Κοροϊδευόμαστε(;). .

Στη δίκη (για το έγκλημα των Τεμπών) ο ίδιος σίγουρα θα κληθεί να καταθέσει, ενώ θα εξεταστούν και τα ιατροδικαστικά πορίσματα. Η συγκεκριμένη παράταση είναι φωτογραφική. Γι΄ αυτήν ισχύει το «κάποιο λάκκο έχει η φάβα»!, αφού το έγκλημα των Τεμπών συνοδεύεται από επιχείρηση συγκάλυψής του που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Είναι προφανές, ότι κάτι κρύβεται πίσω από αυτό που φαίνεται. Και ιδού ο «λάκκος». Το άρθρο 41 παρ. 6 ου νομοσχεδίου: 

Με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης συγκροτείται μία τριμελής Επιτροπή με πρόεδρο τον προϊστάμενο της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Αθηνών, δηλαδή αυτόν του οποίου παρατάθηκε η παραμονή στη θέση του και δύο προϊσταμένους περιφερειακών Ιατροδιαστικών Υπηρεσιών. Αυτή η Επιτροπή παρεμβάλλεται στην ιατροδικαστική διερεύνηση και, μέσω της παρεμβολής, επιχειρείται να την ελέγξει.  Στο πλαίσιο όλων αυτών, μπορεί να παρεμβαίνει ή παρεμβαίνει σε εν εξελίξει υποθέσεις, και συγκεκριμένα στην επιχείρηση συγκάλυψης του εγκλήματος των
Τεμπών. 

Με τη νομοθετική βελτίωση που καταθέσατε, τα πράγματα παραμένουν ως έχουν, δεν διορθώνονται. Αν, όπως λέτε, μ΄ αυτό τον τρόπο η πρωτοβουλία της επανεξέτασης ιατροδικαστικής έκθεσης παραμένει στα χέρια της εισαγγελικής ή δικαστικής αρχής, διερωτώμαι, τι εξυπηρετεί η παρεμβολή της τριμελούς Επιτροπής στη συγκεκριμένη διαδικασία.

Φαίνεται ότι η «φάβα» έχει και άλλους «λάκκους». Κύριοι Υπουργοί. Δικαίως δεν σας έχουμε εμπιστοσύνη. Ο βίος και η πολιτεία σας, το δικαιολογεί απολύτως. Είστε αναξιόπιστοι.

2) Ως προς το νομοσχέδιο (γενικότερα): Πρόκειται για ένα πολυνομοσχέδιο. Περιλαμβάνει διακριτά κεφάλαια που μπορούν-θα έπρεπε να αποτελέσουν ξεχωριστά νομοσχέδια.

Το νομοσχέδιο, αντί να υλοποιεί ολοκληρωμένα και με ορθό τρόπο την ενσωμάτωση της Οδηγίας για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών όπως επιβάλλεται, ώστε να ενισχυθεί η προστασία των θυμάτων, την ενσωματώνει μερικώς και με στρεβλό τρόπο. Ενσωματώνει μόνον 9 από τα 51 άρθρα της, κυρίως αυτά που αφορούν την αυστηρότερη ποινική μεταχείριση των δραστών, αλλά όχι αυτά που αφορούν την ενίσχυση της προστασίας των θυμάτων.

Περιλαμβάνει κυρίως ποινικά-κατασταλτικά μέτρα, όμως αγνοεί τα υπόλοιπα άρθρα της Οδηγίας για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των μορφών βίας αλλά και αυτών που σχετίζονται με την ενίσχυση των μηχανισμών πρόληψης των φαινομένων βίας και της προστασίας των δικαιωμάτων των θυμάτων. 

Παρατείνεται η διάρκεια κράτησης μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης, παρακάμπτεται η διαδικασία των δικαστικών συμβουλίων και απαγορεύεται η μετατροπή ή η αναστολή της ποινής. Ακόμη, επιτρέπεται η εκδίκαση μιάς υπόθεσης και η καταδίκη του κατηγορούμενου χωρίς να δοθεί η δυνατότητα εξέτασής του από τον μηνυτή Για τις διατάξεις που αφορούν σημαντικές αλλαγές στη ποινική μεταχείριση το
δράστη/ κατηγορούμενου παρατηρείται μία σοβαρή οπισθοδρόμηση από τις βασικές
αρχές του ποινικού δικαίου που έχει υιοθετηθεί από τη χώρα μας εδώ και δεκαετίες.

Εισάγεται η επιστροφή σε προτάγματα του παρελθόντος, καθιστώντας κανόνα την
προσωρινή κράτηση (την πρώην προφυλάκιση), ακόμη και για πλημμελήματα. Αυτό
παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας και ακυρώνει τη λογική των εναλλακτικών
της κράτησης μέτρων, κάτι που αντιβαίνει στις αρχές της Ευρωπαϊκής Σύμβασης
Δικαιωμάτων του Ανθρώπου αλλά και τη σχετική νομολογία του ΕΔΔΑ.

Αλλοιώνεται ο δικονομικός χαρακτήρας των περιοριστικών όρων και της
προσωρινής κράτησης, αφού πλέον αυτή απειλείται ως μία μορφή κύρωσης για την
τέλεση νέου εγκλήματος και μάλιστα σε πρώιμο στάδιο, πριν την αμετάκλητη
βεβαίωση της ποινικής ευθύνης του ανηλίκου, κατά παράβαση του τεκμηρίου
αθωότητας.

Εισάγεται ,ως υποχρεωτικός, ο λόγος αντικατάστασης των περιοριστικών όρων με
την προσωρινή κράτηση στην περίπτωση άσκησης νέας ποινικής δίωξης για
κακουργήματα και, ως δυνητικός, για πλημμελήματα. Με τη διάταξη αυτή,
προβλέπεται μία μορφή προκαταβολικής τιμωρίας και μάλιστα για έγκλημα, για το
οποίο δεν θα μπορούσε να επιβληθεί αυτοτελώς προσωρινή κράτηση.

Δικαιοκρατικά προβληματική και ακραία τιμωρητική είναι η διάταξη που αφορά την
αντικατάσταση των αναμορφωτικών μέτρων που επιβλήθηκαν σε ανήλικο, με κατ’
οίκον έκτιση της ποινής, ή με παροχή κοινωφελούς εργασίας ή ακόμη και με
περιορισμό σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων, «εφόσον κατά τη διάρκεια ισχύος
τους ασκήθηκε ποινική δίωξη για πράξη, που αν την τελούσε ενήλικος, θα ήταν
κακούργημα».

Με τη ρύθμιση αυτή, ουσιαστικά καταργείται η λογική των αναμορφωτικών μέτρων
και κάθε λογική προστασίας των ανήλικων δραστών από τον εγκλεισμό και την
περιθωριοποίηση. Η επιβολή υπέρμετρα σκληρών μέτρων-ποινών-η ακραία ποινική καταστολή
οδηγούν στη συρρίκνωση θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως είναι ο σεβασμός
στο τεκμήριο της αθωότητας αλλά και το δικαίωμα σε μια δίκαιη δίκη και
βέβαια δεν λειτουργούν αποτρεπτικά.

Η στροφή προς ένα τιμωρητικό μοντέλο δεν αποτελεί λύση στα προβλήματα της
εγκληματικότητας και της έμφυλης, της ενδοοικογενειακής βίας.

Αντίθετα, απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση με: Θωράκιση του κράτους δικαίου: Προώθηση εναλλακτικών μέτρων αντί της προσωρινής κράτησης (της πρώην προφυλάκισης) και εναρμόνιση της νομοθεσίας με τις αρχές του ΕΔΔΑ. Ενίσχυση των υποστηρικτικών δομών για τα θύματα: Δημιουργία περισσότερων ξενώνων φιλοξενίας, γραμμών βοήθειας και υποστηρικτικών υπηρεσιών. Πρόληψη και Εκπαίδευση: Προγράμματα ευαισθητοποίησης της κοινωνίας για την έμφυλη βία και την προστασία των ανηλίκων. Συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα: Άμεση συμμετοχή των νομικών και των κοινωνικών επιστημόνων στη διαμόρφωση της νομοθεσίας. Πρέπει επιτέλους να λειτουργήσουν νομοπαρασκευαστικές επιτροπές για τη νομοθετική παραγωγή με επιστήμονες του πεδίου.

Συμπερασματικά, το νομοσχέδιο θέτει τη χώρα μας σε δρόμο απομόνωσης από
τις ευρωπαϊκές αξίες και τα δικαιώματα. Τα θύματα χρειάζονται προστασία, χωρίς να θυσιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι θεμελιώδεις ελευθερίες.