Το σούβλισμα των αμνών: "Βαρβαρισμός" και "φολκλόρ" (photos)
Πως ξεκίνησε το έθιμο στην Ελλάδα και πως εξελίχθηκε σε "must do" της Κυριακής του Πάσχα
«Πλησιάζει και πάλι το Πάσχα. Πλησιάζουν οι μέρες της αθρόας σφαγής αθώων ζώων χάριν ενός βάρβαρου «εθίμου» που θα έπρεπε να έχει προ πολλού εκλείψει."
Έτσι ξεκινάει κείμενο ανοικτής επιστολής του Μίκη Θεοδωράκη, σχετικά με το έθιμο του σουβλίσματος αλλά και εν γένει τη ζωοφιλία-ή, καλύτερα, την απουσία της..- στην Ελλάδα.
Πως ξεκίνησε, όμως, το "βάρβαρο" ,κατά τον πασίγνωστο Έλληνα μουσικοσυνθέτη, έθιμο;
Το έθιμο του σουβλίσματος του αρνιού, προέρχεται από το εβραϊκό Πάσχα και σχετίζεται με την έξοδο τους από την Αίγυπτο.
Όπωα αναφέρει η Παλαιά Διαθήκη, στο κεφάλαιο "Η Έξοδος", πριν οι Ισραηλίτες ξεκινήσουν για την μεγάλη έξοδο ο Θεός, μέσω του Μωυσή, τους είπε να συγκεντρωθούν σε μικρές ομάδες και να θυσιάσουν όλες οι οικογένειες από ένα αρνί.
Με το αίμα έπρεπε να βάψουν τις παραστάδες των θυρών των σπιτιών τους για να μην εξολοθρευτούν από τον άγγελο του Θεού που εκείνο το βράδυ θα έφερνε θανατικό στα πρωτότοκα κάθε οικογένειας που δεν θα είχε με αυτό το αίμα του αρνιού σημαδέψει την είσοδο του σπιτιού του. Μετά βγήκαν περίπου ένα εκατομμύριο λαός από την Αίγυπτο με εντολή του ίδιου του Φαραώ.
Εκείνο το βράδυ, της εξόδου, κάθε οικογένεια πρόσφερε ως θυσία στο Θεό ένα αρνί για τη σωτηρία όλου του λαού. Το έφαγαν, χωρίς να σπάσουν τα κόκαλά του, μαζί με άζυμο ψωμί και πικρά χόρτα. Με το αίμα του έβαψαν πόρτες τους.
Την έξοδό τους από την Αίγυπτο οι Ισραηλίτες τη γιορτάζουν κάθε χρόνο στις 14 του μήνα Νισάν (μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου) και την ονομάζουν Πάσχα πού σημαίνει πέρασμα, διάβαση, γιατί με τη διέλευση της Ερυθράς Θάλασσας πέρασαν από τη σκλαβιά της Αιγύπτου στην ελευθερία. Η γιορτή του Πάσχα (στα εβραϊκά Πεσάχ) είναι η μεγαλύτερη γιορτή των Εβραίων και διαρκεί μαζί με την Εβδομάδα των Αζύμων οκτώ μέρες.
Επίσης ο αμνός συμβολίζει τον Χριστό, διότι ο Ιωάννης ο Βαπτιστής είχε παρομοιάσει τον Ιησού με τον αμνό θεού που θα πάρει στις πλάτες του τις αμαρτίες του κόσμου.
Το ψήσιμο του αρνιού στη σούβλα είναι καθαρά ελληνική συνήθεια, που προέρχεται κατά πάσα πιθανότητα από την ηπειρωτική Ελλάδα και τους βοσκούς της, που γιόρταζαν το Πάσχα στην ύπαιθρο.
Οι βοσκοί της υπαίθρου γιόρταζαν το Πάσχα σε χειμαδιά, οπότε δεν είχαν χτιστούς φούρνους για να ψήσουν. Στην περίπτωση αυτή, αρκούσε μια φωτιά, το μυτερό κλαδί και οι δύο διχάλες που τοποθετούνταν στο χώμα.
Τα νησιά, πολύ αργότερα το ενστερνίστηκαν, ενώ υπάρχουν περιοχές της Ελλάδας που προτιμούσαν και εξακολουθούν να ψήνουν το αρνάκι στο φούρνο, ακολουθώντας παραδοσιακές συνταγές και απολαμβάνοντας εξίσου γευστικό αποτέλεσμα.
Τα τελευταία χρόνια, έχουν αυξηθεί οι αντιδράσεις απέναντι στη διατήρηση του συγκεκριμένου εθίμου, είτε λόγω ζωοφιλικών αισθημάτων είτε και λόγω της κατάχρησης κρέατος που πολλοί υποστηρίζουν πως σημειώνεται κάθε χρόνο τέτοιες ημέρες στην Ελλάδα.
Ωστόσο, παρότι το έθιμο έχει ατονήσει-λόγω και της οικονομικής ύφεσης- θεωρείται πολύ δύσκολο να εξαφανιστεί, καθώς συνδυάζεται με πάμπολλα στοιχεία που χαρακτηρίζουν όχι μόνο το ελληνικό Πάσχα αλλά και συμβολίζουν το "πέρασμα" από το χειμώνα προς την άνοιξη και το θέρος.
Σε κάθε περίπτωση, το έθιμο του σουβλίσματος του αρνιού αποτελεί ένα ακόμη παράδειγμα συνδυασμού της χριστιανικής θρησκείας με τον παγανισμό, μεταξύ πολλών άλλων που απαντώνται στην ελληνική επικράτεια.
(με φωτογραφίες από τους ιστοτόπους IScreta.gr και eirinika.gr)
Σχόλια